Reisverhaal «centraal en noord Trinidad, oostelijke zijde»

enkele Antillen | Trinidad and Tobago | 2 Reacties 21 Maart 2014 - Laatste Aanpassing 25 Maart 2014

7. noord en centraal Trinidad: oostelijk gedeelte

De weg die vertrekt uit de vallei in Arima en die over de noordelijke bergketen naar de kust gaat, is erg steil, smal en vol bochten. De bedekking heeft nog betere tijden gekend, hier en daar zijn stukken asfalt verdwenen, zijn er putten, afgebroken wegkanten, en soms is het asfalt helemaal verdwenen en zijn er keien of aarde.
We hebben een guesthouse gereserveerd, iets over de pashoogte, zijvallei richting oosten, in Brasso Seco.

de paarse lijnen duiden de weg aan, weliswaar erg rechtgetrokken

Omdat Brasso Seco , en ook de kust ten noorden in Blanchisseuse, nogal afgelegen liggen, is de bereikbaarheid van sommige GSM operatoren en internet ongeveer onbestaand.
Gelukkig is er hier een toeristische dienst, voor zover ik weet, de enige in T&T. Via deze toeristische dienst hebben we dit guesthouse gereserveerd. Het blanke meisje van de toeristische dienst verwelkomt ons erg hartelijk, alsof ze ons al jaren kent. Ook de familie Pacheco, die het guesthouse runnen, naast een winkel en tot enkele jaren geleden, ook de dorpsschool, is zeer vriendelijk. Het valt ons trouwens op dat al de mensen in het dorp, inclusief de wegenwerkers, elkaar en ons begroeten. Het dorpje telt maar 250 inwoners en is minstens één uur autorijden verwijderd van het vorige en volgende dorp.

De ganse weg, alsook het dorp, ligt in een vochtige, groene vegetatie ingebed.

Brasso Seco is er voor de serieuze stappers, en ook voor de vogelliefhebbers. Kort na de middag plannen we de volgende 2 dagen. De man van het meisje van de toeristische dienst is gids, zowel voor de stappers als voor de natuurliefhebbers.

Een uurtje rijden en we komen in Blanchisseuse, wie denkt een kustdorp te vinden is er aan voor de moeite. De straat dichts bij de zee, de Caribische Zee, ligt vele meters hoger dan het wateroppervlak. Vanaf het al dan niet bestaande strand zijn er steile rotsen kaarsrecht omhoog. Omdat er tussen de straat en het einde van de rotsen huizen staan, is er slechts sporadisch zicht op de zee.

De kustweg eindigt een tweetal km oostelijker. Hier is de monding van een rivier met nog een brug, maar verderop is er enkel nog een pad. We rijden tot bij de brug, maar vanaf hier wordt het afgeraden alleen rond te lopen. Het gebied wordt beschreven als domein voor drugssmokkelaars (uit Venezuela).

Brasso Seco was tot een generatie geleden gebied van koffieplanters en cacaotelers. Ook nu zien we nog cacaobomen en enkele koffieplanten. Dit is echter niet meer voor commercieel gebruik.
De vader van de guesthouse-houdster was ook cacao- en koffiekweker. Zij kan er nog heel wat over vertellen.
Eigenaardig ,voor ons, is dat er hier vele jaren cacaobonen gekweekt en verwerkt zijn, maar dat er niemand blijkt te weten hoe chocolade gemaakt wordt. Het eindproduct is een pasta, die in een rolletje bewaard wordt, en waaraan een aantal gedroogde kruiden zijn toegevoegd. Na drogen en afkoelen is die pasta hard en moet die opnieuw geraspt worden om er chocomelk van te maken.

cacaoplant met rijpe vruchten

Iets ten zuiden van de pashoogte ligt Asa Wright, hét vogelcentrum van Trinidad. De naam is afkomstig van de vrouw die, na het overlijden van haar man, dit gebied verkocht onder de uitdrukkelijke voorwaarde om het als natuurgebied te behouden. Zij trok al jaren vogels aan door voederplaatsen in te richten.
Oorspronkelijk was het gebied een plantage van cacao, koffie en citrusvruchten. Sommige van die planten onderhoudt men op een ecologische manier en men verwerkt de koffiebonen tot koffie en de cacaobonen tot een poeder om chocomelk te bereiden.
Het centrum geeft ook opleiding aan lokale bewoners, zoals van Brasso Seco met het doel om zo natuurlijk mogelijk ook chocolade te leren maken. Wandelingen met info over vegetatie en vogels worden ook voor hen georganiseerd. En er is ook natuureducatie voor scholen en groepen uit het land.
Een deel(tje) van de kost wordt betaald door gasten die er overnachten. Asa Wright is een bekend begrip. Het farmershuis is een mooie bedoening en wordt goed onderhouden. Hier zijn enkele dure kamers. Op het domein staan er nog een twintigtal gebouwtjes, kamers voor gasten. Volpension kost hier per persoon (in een tweepersoonskamer) 220 US$. Veel luxe is er voor dat bedrag niet.
Het publiek is bejaard en Engels, vele van de mensen kunnen enkel nog een eenvoudige wandeling maken.

er is ook een natuurlijk zwembad, gevuld met ijskoud water dat uit de bergen komt

Bezoekers kunnen voor 10 US$ een dag meemaken, inclusief een geleide wandeling op het domein.
Voor de veranda zijn er een groot aantal voederplaatsen voor fruitetende vogels en voor kolibris’s. Het is er een (vogel)drukte van belang. Het is zeer de moeite waard zo een dag mee te maken.

het mannetje van de Purpersuikervogel (Cyanerpes caeruleus longirostis) is er opvallend met zijn paarse veren en knalgele poten

het vrouwtje echter heeft op de rug een groene kleur

het mannetje van de Groene Suikervogel (Chlorophanes spiza spiza) lijkt in het zonlicht te fluoresceren

zijn vrouwtje is opvallend groen

de Kuiforopendula (Psarocolius decumanus insularis) is de schrik voor alle andere fruitetende vogels. Ze verdwijnen vliegensvlug als deze grote, kwaad lawaai makende vogel in hun buurt komt

dit zeer kleine kolibri’tje is niet groter dan een bij, het is het vrouwtje van de Gekuifde Koketkolibri (Lophornis ornatus)

het mannetje van de Witnekkolibri (Florisuga mellivora mellivora) paradeert graag met een opengesperde witte staart

slechts 7,5 cm lang is het mannetje van de Blauwstaartsmaragdkolibri (Chlorostilbon mellisugus caribaeus)

dit is het broedende vrouwtje van de Palmtangare (Thraupis palmarum melanoptera)

de Witborstamazilia (Amazilia brevirostris chionopectus) heeft een spierwitte borst

en hier al vliegend

de Koperrugamazilia (Amazilia tobaci erytronotus) is een kleine vogel met een felgroene borst

het vrouwtje van de Zwartkeelmango (Anthracothorax nigricollis nigricollis) heeft niet volledig een zwarte keel

het mannetje van de Fluweeltangare (Ramphocelus carbo magnirostris) heeft een mooi donkerrode kop en een zilverkleurige bek

het mannetje van de Violette Organist (Euphonia violacea rodwayi) heeft een erg opvallende kleurcombinatie in zijn verenkleed

het vrouwtje van de Blauwkeelsaffierkolibri (Chlorestes notata notata)

de Kleine Heremietkolibri (Phaethornis longuemareus longuemareus) blijft even zitten met een opengesperde staart

het vrouwtje van de Groenkeelmango (Anthracothorax viridigula)

het vrouwtje van de Gestreepte Helmspecht (Dryocopus lineatus lineatus) horen we van ver tokken op een stam. Dank zij de rode kuif kunnen we haar gemakkelijk vinden

een Boa constrictor heeft net een grote buit naar binnen gespeeld en is nu op zoek naar een rustplaats voor de volgende paar weken, zodat ze haar voedsel kan verteren

hier groeien ook eens andere Heliconia’s

een rosgekleurde mier, die een aantal maal zijn eigen volume torst. Bladeren van een plant worden door de mieren aan stukken gesneden, opgepakt en vervoerd naar hun mierennest. Daar worden ze op een hoop gelegd en de bladeren beschimmelen. Het zijn die schimmels die als voedsel dienen voor de koningin en de werksters

het mannetje Baardklokvogel (Procnias averano carnobarba) is moeilijk te zien. De vogel heeft een soort baard en maakt geluiden die klinken als een gong die gemaakt is uit metaal. Je hoort hem van ver. Deze vogel leeft op een hoogte tussen 300m en 600m

op de foto lijkt het alsof je het uiteinde van een boomstronk ziet. Maar wanneer je goed kijkt is dat uiteinde een ineengedoken nachtvogel, de Grijze Reuzennachtzwaluw (Nyctibius griseus griseus)

af en toe komt de agoeti eens kijken of er resten van papaya op de grond gevallen zijn. Die neemt hij mee om ze uit het zicht op te eten

en toch ook eens bloeiende planten

of deze welke bij ons als kamerplant verkocht wordt

mooie en eigenaardige bloeivormen

Wij overnachten in Brasso Seco, het enige dorp in de noordelijke bergketen. Het dorp is ontstaan toen blanken geschikte grond zochten om hun plantages te stichten. Deze mensen woonden voordien in een vallei iets meer westelijk. Omdat er plannen waren om daar een stuwdam en –meer te maken, moest iedereen weg. Brasso Seco is gesticht door Spaans sprekenden, die cacao, koffie en citrusvruchten verbouwden. Net zoals overal in Trinidad is de landbouw verlaten. Jonge mensen kunnen gemakkelijker en meer geld verdienen in allerlei andere takken van de economie, en, door de olie- en gasinkomsten wordt ook van overheidswege geen inspanningen meer gedaan om landbouw terug te bevorderen. Hier in Brasso Seco is er nog kleinschalige koffie- en cacaoteelt en de verwerking van de producten. Alles is artisanaal en de kennis van een optimale verwerking ontbreekt.

Brasso Seco is ook de enige plaats waar men probeert om (eco)toerisme toe te passen. Het dorp telt slechts 300 inwoners, er is geen hotel, wel een toeristische dienst, die zeer goed werk levert, en enkele families die kamers verhuren.
Daarbij zijn de mensen in het dorp erg vriendelijk. De familie Pacheco, waar we verblijven, zijn echt hartelijke mensen. Zij verzorgen ook de maaltijden, leren ons hun eindproduct van de cacao maken, betrekken ons bij hun leven. Het hoofd van de familie, de moeder van 86 jaar, is erg blij dat ze met ons nog even haar moedertaal Spaans kan spreken.
Het verblijf in homestay in de volle betekenis van het woord.

De tweede dag vertrekken we ’s morgens vroeg voor een wandeling op gemakkelijk terrein, met een lokale, maar erg goede natuurgids, Carl. Hij kent het domein en probeert een studie te maken van het oer-regenwoud hier in de bergen. Dat is compleet onontgonnen terrein.
Hij leert ons heel wat bij, niet allen over vogels, ook over planten, de natuur, het land.
We zien verscheidene vogelsoorten, door de vele bladeren zijn ze meestal moeilijk te fotograferen. Hier toch enkele

de kleine Zwartstaartmuggensluiper (Ramphocaenus melanurus trinitatis) komt niet ver van de weg, tussen takken en bladeren net boven de grond voor. De vogel heeft geen schrik van de mensen

een nieuw nest van de Oropendula. Vogels zijn nu, tijdens het droge seizoen bezig met hun nesten. Sommige hebben al eitjes of nakomelingen

een plaats waar parkieten hun nest zullen starten

het mannetje van de Goudkopmanakin (Pipra erythrocephala erythrocephala) heeft een knalgeel hoofd. Hij zit in een vijgenboom met vijgjes kleiner dan een erwt, die voor de mens niet eetbaar zijn, wel voor vogels

ook de Okerkaptangare (Tangara gyrola viridissima) lust diezelfde vruchten

en de mooi gekleurde Turkooistangare (Tangara mexicana veilloti) zit hier zijn maaltijd te verorberen

een Tarentula leeft vlakbij een verlaten vogelnest

de Grijsgestreepte Buizerd (Asturina nitida nitida) zit hoog in een boom

De Pacheco’s houden ook een dorpswinkel open. Nu kunnen we zonder problemen eens een foto van zo een winkel nemen, achter de schermen.

achter de schermen is letterlijk bedoeld, want tussen de plaats waar de waren opgeslagen zijn, zoals op de foto te zien, en de plaats waar de klanten staan, is er een groot tralienetwerk met enkele open plaatsje met een plankje. Hier wordt het geld betaald en dan worden het gekochte op het plankje geplaatst. Overal zijn deze winkeltjes te zien. Diefstal blijkt een belangrijk iets te zijn in T&T

Na de noordelijke bergen, tijden we verder richting oosten, naar Matura.

Matura is een klein dorpje dat bekend is (in T&T) omdat een drietal soorten in de zee levende schildpadden op de stranden hun eieren komen leggen. Nu is het seizoen begonnen waarbij de Lederschildpad hier aan land komt.

Zeeschildpadden waren erg gegeerd omwille vaan hun (smaakvol) vlees. Lange tijd kwamen stropers bij de eiaflegging op het strand, doodden de zeeschildpadden en verkochten het vlees, maar ook het schild, voor veel geld.
Nu is het grote probleem de gebruikte vistechniek. Grote netten worden in zee gespannen, met het doel zoveel mogelijk vis te vangen en dus veel geld te verdienen. De zeeschildpadden echter geraken verstrengd in deze netten. Ondertussen eten ze de vis op en beschadigen dikwijls de netten erg. De vissers doden de dieren omdat ze hen als vijand zien.
Een aantal mensen rond Matura is een tijd geleden begonnen met activiteiten voor de bescherming van de Lederschildpad (evenals de andere soorten). Ondertussen zijn de voormalige stropers reeds zover gekomen dat ze inzien dat ook met levende zeeschildpadden geld te verdienen is.
De organisatie Natureseekers (www.natureseekers.org) is een vereniging die gebaseerd is op ecotoerisme en gedragen wordt door het hele dorp. Door toerisme zijn er mensen gids, zijn er overnachtingsmogelijkheden en restaurants geschapen, worden artisanale producten verkocht, ….

De vissers overtuigen om andere technieken te gebruiken is nog een ander paar mouwen. Belangrijke pijlers in het betoog is dat de zeeschildpadden zich voeden met enerzijds zeegras de Groene Scildpad) en anderzijds kwallen (de Lederschildpad). Doordat zij het zeegras kort houden blijven de planten gezond en zijn ze een plaats waar de eitjes van de vissen uitgebroed worden. Kwallen voeden zich met vis, dus zeeschildpadden uitroeien zorgt ervoor dat er meer kwallen komen, dus minder vis. In beide gevallen daalt de inkomst van de vissers. Er is echter nog een hele weg te gaan voordat ook vissers zullen “bekeerd” zijn. Soortgelijke verhalen hoorden we al op verschillende plaatsen ter wereld. Inzicht in het ecosysteem koppelen aan een gedragsverandering is overal moeilijk, ook in het westen.

De 8 mijl-lange stranden van Matura waar de Lederschildpadden komen om eieren te leggen, worden eind februari door een groep vrijwilligers, vooral uit het dorp, opgekuist. Van de plastiekflessen en de glazen flessen worden er allerlei armbanden ed. gemaakt, wat dan samen met andere voorwerpen in het kantoor van Natureseekers verkocht wordt.
Daarna zijn de stranden voor vele maanden verboden terrein, zowel overdag als ’s nachts. Op andere plaatsen echter kunnen de stranden overdag gebruikt worden door zonnekloppers.

Zowel overdag als ’s nachts worden de stranden in het eierlegseizoen bewaakt door medewerkers.
De Lederschildpadden komen ’s nachts hun eieren afleggen, een hele bedoening waarbij zij niet mogen gestoord worden, niet door levende wezens of allerlei rommel of licht.

Om 7u ’s avonds, het is dan al donker, vertrekt de nachtploeg. Wij volgen hen. Suzanne, de eigenares van het guesthouse waar wij verblijven, bezieler en stichter van Natureseekers en fervente natuurbeschermster, gaat elke avond naar de stranden. Er zijn ook enkele gidsen mee voor de opvang en begeleiding van toeristen.

De eerste paar uur is er niet veel activiteit te melden. De strand- en schildpadbewakers staan in verbinding met onze gids. Andere gidsen wachten op groepen die later op de avond komen.
Nadien komt de melding binnen dat er op 2 plaatsen een Lederschildpad aan land gekomen is. Het is een eindje stappen op het donkere strand. De zaklamp mag enkel rood licht uitzenden en gelukkig geeft de maan nog wel wat licht.

De volgende avond gaan we weer en dan is er al een Lederschildpad aan land gekomen als we aankomen.

De eerste Lederschildpad (Dermochelys coriacea) heeft zich al op het strand naar boven getrokken. Maar op deze plaats is er geen los zand, zand dat nooit, of enkel bij hoogtij nat wordt. Dus zij zal geen nestplaats vinden en terug keren naar zee. Wij gaan nog een heel eind verder.

het sleepspoor van een Lederschildpad

Dan zien we weer een Lederschildpad, steeds met een Natureseeker medewerker dichtbij, die het losse zand al bereikt heeft.
Een Lederschildpad is de zwaarste van de zeeschildpadden. Het dier dat we hier zien wordt geschat op zo ongeveer 500 kg. Et is de eerste dag in 2014 dat ze op het strand komt. Ze zal nog enkele malen komen, telkens met een tussenpauze van 10 dagen. Omdat ze in die tussentijd niet eet, vermagert ze. Het zwaarste dier dat hier ook gewogen werd, woog bijna 1000 kg –het zijn enkel de wijfjes die gezien worden.

Buiten de eierleg periode voedt het dier zich enkel met kwallen. Het Portugees Oorlogsschip is hiervan een voorbeeld.

een dood, klein Portugees Oorlogsschip

Kwallen echter bevatten bijna geen voedingsstoffen, dat betekent dat de Lederschildpad per dag het dubbele van haar gewicht aan kwallen moet opslurpen. Vermits een kwal voor een belangrijk deel uit zout water bestaat, moet de Lederschildpad dat zout ook weer uitscheiden. Dit doet ze via een soort traanvocht. Een erg praktisch middel om haar ogen te beschermen als ze in het zand rond beweegt.

vele mensen denken dat de Lederschildpad weent.  Maar het vocht dat uit haar ogenkomt en ze eveneens beschermt tegen het zand bevat veel van het opgenomen zout

De vrouwelijke zeeschildpadden zijn voordien, op verschillende tijdstippen, door verschillende mannetjes bevrucht. De wijfjes sparen de pakketjes sperma afzonderlijk op. Telkens zij een pakket eieren heeft afgelegd, zo een 80 tot 100 stuks, maakt zij nieuwe eieren aan en daarvoor gebruikt ze telkens een nieuw pakketje sperma. Vernuftige manier om eieren van verschillende kwaliteit te kunnen afleggen zodat de soort in stand gehouden wordt.

De Lederschildpad is, in tegenstelling tot de zeeschildpadden, anders gebouwd. Het schild en de huid vormt één geheel. Het woord schild is misschien ook niet zo goed gekozen, de rug is eerder bedekt met verhoornde huid dan met een schild. 

vermits de schaal niet hard is, kan de Lederschildpad niet tegen een harde druk

Doordat ze geen echt schild heeft, kan ze noch haar kop, noch haar poten intrekken bij gevaar. Haar poten zijn ook veel beter aangepast aan een zwemmend bestaan, dan deze bij de zeeschildpadden (een Lederschildpad behoort biologisch niet tot de zeeschildpadden).

kop en “schild” vormen één geheel

Dus het strand opkruipen is geen gemakkelijke bedoening. Dank zij haar sterke, en langere voorpoten, schuift ze zichtzelf het strand op. Het is alsof ze in het zand zwemt.

de lange voorpoten (VP) en de korte, brede en stevige achterpoten

Een volwassen dier heeft erg weinig natuurlijke vijanden, maar de grote haaien en de orka kunnen haar wel aanvallen. De kleintjes, die net uit het nest komen en over het strand naar de zee kruipen, zijn echter een prooi voor allerlei dieren. Ook vele eieren dienen als voedsel voor dieren. Men schat, dat van de 1000 eieren die er op één seizoen afgelegd worden, er slechts één lederschildpad de volwassen leeftijd bereikt. Afhankelijk van het voedsel zal de Lederschildpad om de 2 tot 5 jaar pas opnieuw eieren afleggen. Een wijfje begint pas eiereen te leggen op haar 25ste.  Ze kan wel tot 100 jaar oud worden

Afhankelijk van de temperatuur van het nest, zullen de nakomelingen van het mannelijk of eerder van het vrouwelijk geslacht zijn. Bij een temperatuur van 29,5° komen er evenveel mannelijke als vrouwelijke nakomelingen. Is de temperatuur enkele tienden van een graad kouder, dan worden er vooral mannetjes gevormd. Enkele tienden van een graad hoger, dan zullen er vooral wijfjes uit de eieren kruipen.

Eens dat het dier bij het losse zand gekomen is, zwalpen haar achterpoten naar links en rechts, tot ze een geschikte nestplaats heeft gevonden.
We kunnen dichtbij toekijken, spreken, maar geen licht maken en zeker geen flash gebruiken. Dus geen foto’s.
Haar kortere, brede en stevige achterpoten gebruikt ze nu als schep. Ze steekt die in het zand, draait die rond en schept het zand dan naar boven. En dan doet ze hetzelfde met de volgende poot. Ze heft echter haar poten hoog op voordat ze die in het zand steekt, zodat er geen zandkorrels in de put vallen. Het gat is mooi rond gemaakt, beneden wat breder dan boven, als ze stopt. Stoppen met graven is er omdat de lengte van haar achterpoten beletten dat ze nog dieper kan gaan.
Dan begint de eierleg, mooie witte ronde eieren, zonder harde schaal. Ze hebben zo de grootte van een golfballetje. Tijdens die eierleg mag er licht gemaakt worden, kan het dier gemeten worden, wordt de oude chip verwijderd en een nieuwe ingeplant, kan ze aangeraakt worden, …. Niets stoort haar. Dus een goede tijd om foto’s te maken

eierafleg bij de Lederschildpad

een groot reptiel, in vergelijking met de menselijke afmetingen

er gebeuren een reeks metingen en er worden nieuwe chips ingeplant. Hierdoor kan men gegevens bijhouden wanneer dieren terug komen, afmetingen, soms bloedonderzoek, ….

Eens echter alle eieren gelegd zijn, moeten alle menselijke activiteiten gestopt zijn en moet het licht weer uit.

het nest geraakt goed gevuld met de eieren

Dan begint ze zand met haar achterpoot over de eieren te schuiven. Telkens een schepje, dat ze met diezelfde achterpoten aanstampt. Daarbij gaat ze met haar volle gewicht op de achterpoten duwen, zodat de eieren veilig verstopt worden. Laagje na laagje doet ze dat toe het nest gevuld is.
Daarna treedt de volgende activiteit op, met haar voorpoten maakt ze zwemmende bewegingen waardoor er heel wat zand verplaatst wordt. Hierbij verschuift ze over een hele afstand. Waarschijnlijk verstopt ze op die manier haar nest. Deze fase kan meer dan een uur duren, waarna ze weer naar de zee sluipt.

het omgewoelde strand waarbij het verstopte nest niet meer terug te vinden is

Na iets meer dan 2 maanden zullen de jongen uit het nest sluipen en naar zee kruipen, op voorwaarde dat ze niet gestoord worden door licht. Dan geraken ze het noorden kwijt en zijn ze zeker een prooi voor hun predatoren.  Echter ook al in het nest zijn ze een prooi, bij voorbeel voor de vele krabjes, die zich voeden met de eieren.

Op haar kop heeft de Lederschildpad een roze vlek.  Die wordt beschouwd als haar gps-systeem.  Dat heeft ze wel nodig omdat haar voedsel in de kouderee wateren t vinden zijn en haar eierafleg op warme stranden geebeurt.  Ze kan gemakkelijk meer dan 10.000 km afleggen tussen deze 2 plaatsen.
Eens op land echter helpt haar gps systeem niet meer om bvb. de zee terug te vinden na haar werk. 

Matura is op de kaart gezet dank zij de Lederschildpad.  Verder is er niets te beleven.

Van Matura uit bezoeken we nog de oostkust van het centrale deel van Trinidad.
Net zoals overal is het binnenland in een lintbebouwing bewoond. Bij Manzanilla komt de weg weer aan de kust.
Er staat een vuurtoren op een heuvel op het vaste land, die beklimmen we. Omdat het nogal mistig is zijn de vergezichten niet erg duidelijk.

de vuurtoren, geen romantische bouw, enkel een functionele constructie

Ten zuiden ligt ook een vochtig gebied dat als Wetland beschermd wordt. Een bezoek aan deze swamps kan met een gids en georganiseerde excursie. Maar de 2 bedrijven die hier het bezoekrecht hebben, vragen beide hoge prijzen. Dus beperken we ons tot het beperkte deel dat we vanaf de weg kunnen zien.

een grote rivier voedt, samen met het zeewater, de wetlands

de plaats waar de rivier in de zee uitmondt. Hier staan enkele vissers

Uiteindelijk eindigen we weer in Mayaro, waar we reeds eerder waren.

er worden hier allerlei soorten wortels en knollen gegeten. Het is erg normaal dat we rijst, aardappels, bonen, gebakken banaan en enkele soorten gekookte knollen bij een maaltijd krijgen (niet alles, maar wel 2 of 3 soorten gelijktijdig

we hebben al veel mensen zien lopen met een vogelkooi (en vogel) in hun hand. Ze wandelen ermee langs de straat. Maar veel uitleg er over kregen we niet. Terwijl we op de markt een foto maken van de kooi met een mooie vink er in, krijgen we van een man de uitleg dat die vogel 5000 TTD kost (550 €) en dat veel van die vogels ingevoerd worden uit Guyana en Venezuela. Dus toch nog illegale vogelhandel!

een beeld van de zaterdagdrukte in Mayaro

Het gebied tussen Manzanilla en Mayaro wordt ook wel de Kokosbaai genoemd omdat er een overvloed aan deze bomen te vinden is.

Een zone van een vijftigtal meter breed, vol met kokosbomen

in de velden zien we één koe en verder één buffel. Ze worden beiden vergezeld van een aantal koereigers

de huizen in dit gebied zijn gemaakt uit triplex, al dan niet geschilderd, en gebouwd boven op palen. Er is hier geen drinkwatervoorziening. Een vrachtwagen gevuld met drinkwater rijdt rond en vult watertanks (zwarte tank op de foto te zien)

de rijkdom van het land is duidelijk maar voor een bepaald segment van de bevolking. Dat hebben we op verscheidene plaatsen heel goed gezien. Misschien werkt dat ook wel misdaad in de hand?

de Kokosbaaikust ligt aan de Atlantische Oceaan. Net zoals op vele plaatsen in Trinidad is het er gevaarlijk om te zwemmen, door de snelle diepte en onderstromen. Vandaag is het zaterdag en mensen komen naar de kust. Ze genieten van het water door, met hun kledij aan, in de golfslag te liggen

overal zijn er golven te zien

deze kolonie Strandlopertjes rent mee met het water. Trekt de zee even terug dan lopen ze mee, de zee in. Komt er een golf op het strand gerold, dan lopen ze voor de golf terug richting land

tussen rood-gele vlaggen kan men in het water gaan. Er is toezicht (wat dat precies ook moge inhouden)

Het laatste deel van het land waar we nog niet kwamen, is het noordoosten, verder dan Matura.
Langs de weg komen we een aantal dorpen tegen die het bord "welkom in het schildpaddorp" dragen.  Hier is echter nergens bescherming van de stranden.

Het uiterst noordoostelijk punt in Point Galera.  We rijden er naar toe.  Er staat een vuurtoren die te beklimmen zou zijn.  Maar de man die we daar vinden lijkt eerder in het verlaten huis een onderdak gevonden te hebben.  Hij vraagt hem geld te geven.

deze vuurtoren heeft geen draaiende spiegels maar wel een knipperlicht

We keren terug zonder de beklimming van de toren, nu verder langs de noordkust naar Grande Riviere.  Volgens de reisgids het enige dorp met enige toeristische infrastructuur.  Er zijn " eenvoudige, maar dure hotels, en verder enkele guesthouses. 
Grande Riviere is ook bekend omwille van de Lederschildpad en zeeschildpadden.  Overdag, tussen 6u en 18u mag iedereen op de stranden.  's Nachts is het beschermd gebied.  Die bescherming moet wel met een korrel zout genomen worden want de eerste uren is er niemand die dat nagaat en er zijn al evenmin gidsen.
Wanneer we op het strand, op zondag, wandelen zien we iemand vissen, 2 kinderen spelen en een man zijn vuil verbranden.  Verder is het strand leeg.  In de accomodaties is ook hier de bezetting erg beperkt.  We hebben hier uiteindelijk niets gereserveerd, plaats is er wel.

Op het droge deel van het strand zien we veel sporen van lederschildpadden.  In het hoogseizoen maken de dieren een nest, daar waar al voorgangers een nest hebben.  Veel dieren en een vrij klein strand.
Omdat we in Matura de Lederschildpad gezien hebben, komen we hier voor Pawi, een lokale vogel die met uitsterven bedreigd is.  We maken een afspraak voor maandagochtend 5u30.
We rijden tot een plek waar nootmuskaatbomen staan, die momenteel noten dragen.  De pawi (lokale naam) lust die noten wel.  Ze voederen zich vooral 's nachts en 's morgens vroeg.

We hebben geluk, we zien een koppel van deze vogels, net bij het krieken van de dag.  Een groep mensen die later toekomt ziet helemaal niets meer.

de Trinidadblauwkeelgoean (Pipile pipile) is een vogel die enkel in Trinidad voorkomt, leeft in het tropisch regenwoud, in de bomen woont en met uitsterven bedreigd is

Wat later zien we een trogon hoog in een boom zitten.  Trogons zijn mooie vogels.  Gelukkig zit het dier niet tussen de bladeren en kan het gefotografeerd worden

de Guyanatrogon (Trogon violaceus) is mooi geel gekleurd, ook rond zijn ogen

de Zwartstaarttityra (Tityra cayana cayana) komt in tropisch Amerika voor, een mooie vogel

's Avonds zien we in Grande Riviere een familie.  Ze vertrekken als het donker is en moeten naar het zuiden van Trinidad rijden.  Op de vraag hoe lang ze er over rijden, is het antwoord 10u.  Door het drukke verkeer, slechte en erg kronkelende wegen, moet er over een afstand van ongeveer 200 km (alle bochten meegerekend) een hele nacht gereden worden!

Van Grande Riviere loopt de weg niet veel verder richting westen.  Dus de enige mogelijkheid is terug keren.

We rijden de luchthaven voorbij, terug richting Mount St Benedict.  Nu is er een kmer vrij in het Pax guesthouse.  Waarschijnlijk is dit gebouw ooit een soort retraitehuis geweest, of misschien wel iets kloosterachtig.  
Vogels zijn er hier genoeg te zien in de tuinen en rond het klooster.

Dit is ons laatste bezoek in Trinidad en Tobago.  We zullen het land verlaten, net zoals we toegekomen zijn, tijdens de nachtelijke uren.
België is een lichtvlek uit de ruimte te zien, maar ook Trinidad is één en al licht.