Reisverhaal «Zuid-Iran, Shiraz is onze laatste stek»

Iran, misschien wel de oudste beschaving, het land tussen oost en west | Iran | 2 Reacties 26 November 2016 - Laatste Aanpassing 02 December 2016

12. onze laatste stek Shiraz in Zuid-Iran

Zuid-Iran is een erg uitgebreid gebied dat vooral in het oostelijk gedeelte van Iran gelegen is. Een gedeelte ligt in de zuidelijke woestijn, een belangrijk gedeelte wordt afgeraden wegens onveilig. In het overblijvende, westelijk gedeelte van Iran, bezoeken we de grootste provincie Pars.
Pars heeft een oppervlakte die overeen komt met meer dan 4 maal de oppervlakte van België. Wat betreft het inwoneraantal, er wonen hier 4,5 miljoen mensen, de provincie kent dus gemiddeld een lage bevolkingsdichtheid.

Abarkuh op de weg tussen Yazd en Shiraz

Abarkuh ligt op 140km van Yazd. Het stadje ligt in een woestijnachtige omgeving en was een belangrijke plaats voor de vele karavanen. Er zijn nog ruïnes van verschillende karavanserai’s.

Ook hier woonde Zoroaster-bevolking. Een overblijfsel uit die tijd is een 2500-jaar oude cipres. Deze boom wordt door de bevolking in ere gehouden.
In het stadje is nog de Gonbad-e Ali toren te zien, gebouwd in 1057, een mihrab (nis die de richting aangeeft van Mekka), een hoog ijshuis, de Jame moskee uit de Seldsjoekentijd (1038-1194), het gerenoveerd huis Aqazadeh met windtorens, en nog enkele andere oude gebouwen.

Wij bezoeken als tussenstop op de lange trip Yazd-Shiraz van 450km, het Aghazadeh huis, de cipres en de ijskelder.
De ijskelder is kleiner dan deze in Meybod (zie vorig verhaal). Er komen vier openingen voor, openingen welke direct in een kleine trap uitmonden. Het afkoelen van het water tot ijs, gebeurde hier in een ondiep bad tussen twee hoge muren. Het ijs werd na vorming tijdens de wintertijd, gebroken en in de ijskelder opgestapeld.

het bekken waar water ingebracht werd om te bevriezen

de sterk gerestaureerde ijskelder, kleiner dan deze welke we in Meybod zagen

één van de vier toegangen

het verzamelbekken voor ijs

en de koepel helemaal in kleistenen

De cipres is omgeven door muren, op een afstand is er een slagboom geplaatst, de toegangsprijs is veel te hoog (prijs/kwaliteitverhouding). We nemen een foto op afstand.

de 2500 jaar oude cipres, achter een muurtje aan elke zijde

Het Aghazadeh huis is nog niet zo lang geleden hersteld, het dateert uit de Kadjarentijd (1796-1921). Een rijk man bouwde dit huis voor één van zijn vrouwen en haar kinderen. Hij had nog huizen voor zijn andere vrouw(en). Een man kan hier (nu ook nog) tot 4 vrouwen hebben, hij moet echter in staat zijn om ze financieel goed te onderhouden, wat dus in de praktijk neerkomt dat enkel zeer rijke mannen zich dat kunnen veroorloven. Een vrouw kan immers steeds haar waarde van 200.000 US$ opeisen; geen geld, dan ook geen tweede vrouw!

algemeen zicht op de mooiste zijde

er zijn heel veel deuren zodat alle kamers kunnen openen naar de tuin. De deuren zijn in hout met gekleurde ramen

granaatappelbomen, nog vol met herfstbladeren

en enkele Shiraz wijnranken

deze jonge dame werkt hier, is reisgids voor groepen en geeft Engelse les. Ze heeft een master in Franse literatuur. Vele jonge mensen studeren, maar vinden geen job in hun afstudeerrichting. Ze denken eraan om eventueel uit te wijken naar Europa. We vertellen hen dat er in Europa ook geen jobs voor het grijpen liggen, dat de Syrische vluchtelingen dikwijls ook een goed diploma hebben, maar ook niet aan een job geraken. Vele jonge mensen hier zijn zoekend …

de ramen in de koepel zorgen voor lichtinval

de koepel op het dak aan de buitenzijde

Dit huis is vooral bekend om zijn mooie en grote windtoren opgebouwd uit 2 verdiepingen en 19 kanalen. De toren is 18m hoog. Voor elk van de 19 kanalen kis er een luik dat al dan niet geopend kan worden. Zelfs indien er geen wind was, werd door deze bouw wind gevormd.

nu zijn er enkele luiken (in het plafond, direct onder de windtoren) geopend

de windtoren met zijn 2 verdiepingen, uniek in Iran en in de wereld, volgend de foder welke we meekrijgen

De windtoren prijkt op de nieuwe bankbiljetten van 20.000 rial (0,6€)

We rijden verder naar Shiraz van waaruit we de stad zelf en belangrijke bezienswaardigheden in de provincie bezoeken.

Shiraz is de hoofdstad v an de provincie Fars, welke een oppervlakte heeft van 122.600 km², meer dan vier maal de oppervlakte van België. Fars was de kern van het grote Achemenidische wereldrijk. De oude naam voor dat rijk was Parsa, het woord Perzië is ervan afgeleid. De naam “Iran” is pas in 1935 gegeven.
De taal Farsi is dan weer afgeleid van de naam van de provincie.

kaart van het gebied rond Shiraz

De provincie leeft van landbouwopbrengsten met citrusvruchten, wijndruiven (Shiraz), dadels, katoen en graan. Shiraz heeft heel wat industrie: aardolieraffinaderijen, cementfabrieken, kunststof, textiel- en elektronica-industrie.
In de provincie zijn 7000 jaar oude overblijfselen van bewoning gevonden.
45 km ten noordoosten van Shiraz lag Anshan. Het was de hoofdstad van het regionale gebied dat tot het Elamische Rijk (vanaf 1500 v.C. tot 534 v.C.) hoorde. Toen de Perzen ongeveer 2900 jaar geleden in het gebied binnendrongen, bestond het Elamische Rijk nog.
De Perzen stammen af van de Ariërs en zijn een Indo-Europees volk dat rond 1000 v.C. naar Iran en Centraal-Azië migreerde. In geschriften van rond 800 v.C. wordt dit volk Parsu genoemd. Heel dikwijls werd het samen vernoemd met een ander Indo-Germaans volk, de Meden. Over de oorsprong, het leefgebied en de verwantschappen van de oude volkeren zijn er vooral hypotheses. Een van die hypotheses zegt dat de Indo-Europese volkeren afkomstig zijn van Anatolië (centraal Turkije). Heel erg interessant, de afkomst en de taalverwantschappen met vooral veel hypotheses …

In de provincie wonen, net zoals op vele plaatsen in Iran, ook nomaden, de Qashqai nomaden, een Turks-sprekend volk. Nomaden hebben een winterverblijfplaats, in dit geval ten zuiden van de provincie Fars, maar tijdens de zomermaanden (mei tot augustus) gaan ze op zoek naar weiden voor hun vee. Om hun bezittingen te vervoeren gebruiken ze kamelen, paarden, ezels en muilezels -karavanen uit de moderne tijd.

Nomaden bezoeken kan enkel tijdens de zomermaanden, dikwijls ver weg in de bergen.

We wilden ten zuiden van Shiraz ook nog enkele plaatsen bezoeken, maar blijkt dat er tijdens onze week Shiraz er twee nationale islamitische feestdagen vallen. Dit betekent dat alle bezienswaardigheden onder staatscontrole- en dat zijn ze bijna alle- gesloten zijn.
We zullen later nog eens Iran moeten bezoeken … .

Ten noordoosten van Shiraz liggen de oude wereldsteden, de bakermat van Perzië en belangrijk voor de geschiedenis.
Perzië was een wereldrijk in de tijd van de Achemeniden (550 v.C. tot 330 v.C.)

r

kaart van het rijk van de Achameniden

Pasargadae was de eerste hoofdstad van het Achemenidische wereldrijk (539-330 v.C.). In 518 v.C. werd Persepolis de hoofdstad -Persepolis zullen we hierna bezoeken. Pas in de 7^de eeuw werd Shiraz hoofdstad, meer bepaald in de Sassanidentijd (224-642 n.C.).
Pasargadae ligt op 1850m hoogt. Hier zegevierden in 550 v.C. de Perzen over de Meden. Koning Kyrus de Grote (Achemeniden tijdperk) liet hier zijn residentiestad aanleggen.

Het eerste wat men ziet is het Kyrus graf. Het bestaat uit een sokkel van 6 treden en de grafkamer. Die grafkamer zou de gouden kist van Kyrus de Grote, zijn gouden troon en een gouden tafel waarop een aantal voorwerpen waren uitgestald, bevat hebben. Die zijn echter al lang geleden geroofd, volgens sommige bronnen vóór de tijd van Alexander de Grote, volgens andere bronnen door de troepen van Alexander de Grote (ongeveer 330 v.C.).

foto van de achterzijde, zoals wij, en andere bezoekers, het graf van Cyrus De Grote zien als we toekomen

de deuropening zou helemaal dicht gemaakt geweest zijn, zoals bij de piramiden in Egypte, maar rovers hebben de ruimte geopend

1,2 km noordelijker bevond zich het koningspaleis waarbij een zaal met 5 x 6 zuilen is overgebleven.

 de voeten van de zuilen lijkt niet meer origineel

 er ligt een grote hoeveelheid brokstukken, waaronder de voet van enkele zuilen

aan beide zijden van de zaal was er een lang en groot portico, ook met zuilen. Hier een stukje van een overblijfsel van één van beide portico’s

een voetstuk van een groot reliëf, dat zich bevond aan beide zijden van een toegang tot het paleis of ergens in het paleis

Een grote zuil, deel van het gebouw, bevat in Achameniden-spijkerschrift de tekst “ik ben Kyrus de Grote, een Achamenide”

Ongeveer naast het paleis lag de oudst bekende Paradaisos(betekend “door muren omgeven”) tuin, de eerste Perzische tuin met groene vlakken omgeven door stromend water.

overblijfselen van het watervoerend kanaal

nu is er van de tuin niets meer te zien. Omdat we op gelijke hoogte lopen en niet in het “tuingebied” mogen wandelen, hebben we ook geen overzicht over de vegetatie

Toen in 400 v.C. Griekse soldaten voor het eerst deze tuin zagen waren zij zo in de ban dat ze het woord paradaisos mee namen naar hun land, voor hen betekende dit woord met wat wij onder “paradijs” verstaan. Het oorspronkelijke plan met zijn verdeling in 4, waterpartijen en paviljoens had invloed tot zelfs in Europese tuinen tijdens de Renaissance.

Verder zijn er nog resten van de audiëntiekamer en het poortgebouw.

resten van de audiëntiezaal

een voorstelling van een stiermens en van een persoon gehuld in een mantel met visschubben. Hier is de Assyrische invloed merkbaar

van het grote poortgebouw met wachters als gevleugelde stieren, blijft er niet veel meer over. Hier nog een reliëf, 3m hoog van een gevleugeld mannelijk figuur met een Egyptische kroon

Nog wat verder is er een terug-opgebouwd gedeelte van een onbepaald gebouw

Verder zijn er nog wat resten waarvan men niet weet wat het voorstelt en wie het heeft laten bouwen. Zeker is dat het paleis van Cyrus de Grote, erg indrukwekkend moet geweest zijn meer dan 2500 jaar geleden.

Naqsh-e Rostam ligt 4 km noordelijk van Persepolis. Hier ligt de necropool van de Acheminiden (559-330 v.C.) Zij gelijken op de rotsgraven uit Persepolis omdat ook hier reliëfs zijn aangebracht.
Dit gebied met de rotsreliëfs was belangrijk voor de Achameniden (559-330 v.C.) en de Sassaniden (224-642 n.C.), hoewel er al een reliëf was van de Elam-periode (1800 v.C.), tijdens het bronzen tijdperk.
De Elam was een koninkrijk in de pre-Perzische tijd dat in het zuidwesten van het huidige Perzië en in het zuiden van het huidige Irak lag en grensde aan het Babylonische rijk. De taal welke toen werd gebruikt heeft geen verwantschap met eender welke nu nog voorkomende taal. Het Elam volk is helemaal verdwenen.

de rechter figuur is de rest van een reliëf uit de periode 1800 v.C. . Meer naar links is het reliëf verdwenen onder een recenter reliëf.

Er zijn 4 graven, vermoedelijk voorde koningen Darius de Grote (522-484 v.C.), Xerxes I (486-456 v.C.), Artaxerxes (465-424 v.C.) en Darius II (423-404 v.C.), allen Achamenidenkoningen en opvolgers van Cyrus de Grote (550-530 v.C.) welke zijn hoofdstad in Pasargad vestigde.

een van de graven. Voorbij de opening zou in de rotswand een aantal graven uitgehouwen zijn. Daar werden de koningen begraven. Hierdoor werd de bodem niet verontreinigd wat dus overeenkomt met de ideeën van het Mazdaïsme om de grond, het vuur, het water en de lucht niet te verontreinigen

Enkel het graf van Darius I kan duidelijk aangeduid worden omwille van de tekst die erbij aangebracht is.

het graf van koning Darius I

links naast Darius is er een tekst in spijkerschrift waar te lezen valt “dat koning Darius, de Achamenide, door de god Ahura Mazda opgedragen is vrede in de wereld te brengen”, en wat verder wordt in de tekst” opgeroepen zich aan de geboden van Ahura Mazda te houden” met de klemtoon op “immer de waarheid te spreken”

Naast de 4 grafkamers, hoog boven de grond en dus niet te bezoeken, zijn er 12 Sassanidische rotsreliëfs, sommige nu goed te zien omdat ze zich slechts een zestal meter boven het huidige grondoppervlak bevinden. 2500 jaar geleden echter was het niveau 9m lager, de reliëfs van de koningen moeten een erg grote indruk op de mensen gemaakt hebben. Hier toon ik 3 grote reliëfs.

een overzicht over het centrale deel

koning Narseh (293-302 n.C.) krijgt de ring van de macht (aanstelling tot koning) van een vrouwelijk gekroonde figuur (helemaal links). De koning zelf (tweede van links) draagt een majestueuze kroon. Een hooggeplaatste en een prins kijken toe

de triomf van koning Shapur I (241-272 n.C.), gezeten op een paard, over de Romeinse keizer Valerianus en Philippus de Arabier

de belangrijke Sassanide koning Ardeshir I (224-240 n.C.) wordt aangesteld tot koning door de god Ahura Mazda (helemaal rechts). De koning krijgt de ring van de macht. Ardeshr I was gouverneur onder het koninkrijk van de Parthen (247 v.C. – 224 n.C.). Hij leidde echter de opstand tegen de laatste koning van de Parthen, hij won en werd zelf koning. Zijn grootvader heette Sassan, vandaar de benaming Sassaniden.

In die tijd was het Mazdeïsme, de oergodsdienst van dewelke de andere godsdiensten zijn afgeleid,
de regel. Het Mazdeïsme (= Zoroastrisme) was de godsdienst van het Achamenidenrijk. Ahura Mazda speelt bij vele van de reliëfs een belangrijke rol.

dit gebouw uit de Achamenidentijd is 12,5m hoog, bevat schijnramen en was waarschijnlijk of een plaats waar voorwerpen werden bewaard, ofwel een grafbouw

Niet ver daarvandaan is er nog Naqsh-e Rajab, een veel kleiner gebied met 4 reliëfs in de rotsen, ook de moeite waard om te bekijken. Naast 2 reliëfs over de aanstelling tot koning nl. Ardeshir I en Shapur I is er een mooi reliëf van de Zoroastrische opperpriester Kartir.

de priester der priesters leefde in het begin van het Sassaniden tijdperk. De tekst beschrijft hoe de macht van Kartir in korte tijd enorm steeg

Persepolis werd gesticht als stad om de feestelijkheden in het Achemenidische Rijk te laten doorgaan. Het Achemenidische Rijk strekte zich uit van Egypte tot Pakistan en duurde van 559 tot 330 v.C. Koning Darius I liet de stad bouwen, een Griekse geschiedschrijver noemde ze Persepolis, stad van de Perzen. Nu is de stad Unesco Werelderfgoed.
Ze ligt op 55km van Shiraz op 1620m hoogte.
In deze stad werd ook het nieuwe jaar gevierd, een feest waar mensen uit het ganse rijk aan deelnamen.

De terrassen van Persepolis werden gebouwd door zeer grote blokken kalksteen zonder mortel op elkaar te stapelen. De oppervlakte is 455 x 300m en 14m hoog. Op het terras werd het paleis gebouwd. Langs de bergzijde was het paleis door een sterke muur met wachttorens afgeschermd.
Later werd het terras met prachtige trappen versierd.
De gewone bevolking woonde in lemen huizen hoofdzakelijk in het westen van de stad, de adel woonde zuidelijk van het terras.

het westelijk deel van het terras

het oostelijk gedeelte van het terras

de reuzegrote blokken liggen gewoon op elkaar gestapeld

We beklimmen de 111 trappen en komen bij de “Poort van alle Landen”. Aan de westzijde van de poort staat een 7m hoge stier, aan de oostzijde een wezen met een mensenhoofd dat een cilindrische kroon draagt.

Poort van alle Landen

7m hoge stier aan de westzijde van de poort

wezen met een mensenhoofd dat een kroon draagt

meer dan een eeuw geleden hebben twee Duitse archeologen de stad opgegraven Toen wist niemand wat ze gevonden hadden, tot nadien het spijkerschrift ontcijferd kon worden. In drie talen, Oud-Perzisch, Elamisch en Nieuw-Baylonisch, 3 verschillende spijkerschriften, staat er overal vermeld dat het gaat over koning Xerxes, de zoon van koning Darius I, de stichter van Persepolis, die de god Ahuramazda prijst en bij de gratie van Ahuramazda bouwt hij de Poort van Alle Landen (elders worden de toenmalige landen en volkeren vernoemd). Hier zijn veel goede gebouwen die mijn vader heeft gebouwd, of die ik heb gebouwd. Alle goede gebouwen die je kan zien zijn voor Ahuramazda.

Het dak wordt door 16m hoge zuilen gedragen. Er zijn nog drie zuilen intact. Hier ziet men de verscheidene cultuurinvloeden: de eerste draagt onderaan palmen, Egyptische invloed, de middelste is een Ionische zuil, de derde heeft stieren in het bovenste gedeelte, waarop de dakbalken rustten, Babylonische invloed.

één van de drie zuilen, naar ons gevoel de meest intacte

Langs de zuidelijke uitgang van de “Poort van alle Landen” wandelen we langs een weg en komen we de verschillende gebouwen tegen. Aan de noordzijde van het terras is er de “onvoltooide poort”.

archeologen leiden uit dit bouwwerk af hoe poorten in de tijd van de Achameniden werden gebouwd

tussen alle stenen, brokken, resten van beelden, is er af en toe iets vrij intact te vinden

Langs de weg zijn er twee Huma beelden, de mythische vogel van de Perzen. Beide beelden werden gevonden alsof ze waren weggegooid. Ze zijn ooit gemaakt maar nergens gebruikt in Persepolis.

twee dergelijke beelden werden hier gevonden en op een kleine zuil geplaatst

In het noordelijk deel is er een 100-zuilenzaal en een 32-zuilen zaal, beiden hebben deuropeningen waar de versieringen nog deels bewaard zijn

zuilen, voeten van zuilen en andere brokken

nog een enkele zuil

een mooi bewerkte deurpost

een opgerichte deurpost

heel wat verschillende figuren zijn afgebeeld, ze verwijzen naar mensen uit de verschillende (onderworpen) landen

In het Apadana paleis, 112m in het kwadraat en op een sokkel van 2,6m hoog, ontving de koning nobele bezoekers uit het ganse rijk. Dit was ook de plaats waar de koning tijdens de nieuwjaarsviering de giften van de verschillende delegaties ontving.
In het middelste veld van het Apadana noordelijk gedeelte bevond zich een reliëf met waarschijnlijk Darius I met kroonprins Xerxes en hovelingen. Dit reliëf bevindt zich in het Nationaal Museum in Teheran. Er zijn nog vele reliëfs te zien.

een deeltje van één van de lange reliëfs langs de trappen

een veelvuldig terugkerend reliëf is de leeuw welke een stier aanvalt en bijt

op de muren van een lange, zacht klimmende trap naar het Apadana paleis, staan alle volkeren afgebeeld met hun geschenken voor de koning op nieuwjaar. Dit brengen de Parthen, een volk dat leefde in noordoost Iran en Turkmenistan. Zij brachten bekers, schalen en een kameel

de verschillende volkeren worden van elkaar visueel gescheiden op de reliëfs door een ceder. Dit zijn de Assyriërs, uit noordwest Irak en Syrië. Zij brengen o.a. 2 rammen mee

Er zijn nog reliëfs van 21 andere volkeren, interessant om ze allemaal te bekijken

Boven op het terras van het Apadanapaleis staan en liggen er zullen en andere resten van het paleis

de zuilen zijn elk 19m hoog. Ooit waren er 36, zij steunden het dak van dit hoge paleis

Naast de verschillende gebouwen is er ook het Schattenhuis. Hier vond men o.a. ongeveer 700 kleitafels die handelden over Persepolis en de omgeving. Ook de lonen van de arbeiders werden genoteerd.
Een 26m diepe citerne werd gevuld met bergwater voor de watervoorziening van het paleis.

In de jaren 1931-1932 werd er een gebouw gezet om de archeologen en gravers in onder te brengen. Het is een gebouw dat op de plaats staat waar de A chameniden ook een gebouw hadden, met onbekende bestemming. De Duitse archeologen hebben dit gebouw getekend zoals zij dachten dat een Achamenidengebouw er zou uitgezien hebben. Nu is hier het museum.

gouden juwelen uit de Achamenidentijd

aardewerken voorwerpen, meer dan 2500 jaar oud

een reliëf bij een deuropening, dit lijkt het best bewaard. 2 dienaars houden de koning een parasol boven het hoofd

grote kleitabletten geven een goed overzicht van het leven en de werken van de koningen

de kleine kleitabletten werden gebruikt als memoblaadjes. Hierop werden allerlei praktische zaken genoteerd, zoals het loon van arbeiders, de kostprijs van bouwmaterialen, …

Bij het Xerxes paleis dat zich in een slechte toestand bevind, is er een complex dat het haremcomplex genoemd wordt, omdat er vele gelijke, kleine kamers aanwezig zijn. Men weet helemaal niet wat de functie was.

hier zien we een grote hoeveelheid deurportieken

In het Dariuspaleis is er een plaats waar koning Darius is afgebeeld. Boven zijn hoofd bevinden zich teksten in het Elamisch, het Babylonisch en het oud-Perzisch. Dank zij de teksten in de verschillende talen heeft GF Grotefend in 1802 het oud-Perzische spijkerschrift kunnen ontcijferen.

Verder is er nog een archief met bijna 3000 kleitafels.

In de oostelijke bergwand zijn er rotsgraven te zien die toegeschreven worden aan Artaxerxes II (404-359 v.C.) en Artaxerxes III (359-338 v.C.). Men weet echter niet zeker welk graf bij welke koning hoort.

hier zijn mooie reliëfs te zien, hoe langen we kijken hoe meer we zien

de koning voor wie het graf bestemd was -omdat er geen naam vermeld is, kan men maar gissen- bovenaan het symbool voor het Zoroastrisme, de staatsgodsdienst bij de Achameniden

de koning met zijn boog

Van hieruit hebben we een mooi overzicht over de stad Persepolis

Ten noordwesten van Shiraz, op ongeveer 40km afstand ligt het dorp Qalat. Qalat, 2500 jaar oude dorp, ligt in het Zagros gebergte, net zoals de ganse streek ten oosten, ten westen en voor een belangrijk deel ten noorden van Shiraz. De gebouwen waren in natuursteen opgetrokken, natuursteen was en is er volop in dit bos- en waterrijk gebied. Groepjes echte wandelaars komen uit het bos, gewapend met een camera.

mooi gekleurde bossen tegen rotsen op de achtergrond

en een kabbelend beekje

enkele nieuwe gebouwen voor we in het centrum van dit oude dorp komen

de toegang tot het oude Ghalat

Vele oude huizen zijn ingestort, nu wordt er nieuw leven ingeblazen. Sommige huizen zijn opgekocht en worden of werden gerestaureerd eerst als restaurant of cafe.

oude moskee

een van de vele ingestorte gebouwen

blijkbaar hadden de huizen vroeger in hun kamers vele nissen

Terwijl we rondwandelen zien we dat een groep jongeren een oud gebouw opmeten en op plan tekenen. Ze hebben deze ruïne gekocht en willen er iets van maken.

Wat verder praten we wat met twee jonge mannen terwijl we verder stappen. Ze spreken goed Engels en vertellen ons dat hier drugs en alcohol te koop is, beiden van goede kwaliteit. Ondertussen haasten ze zich een zijstraat in … . Er wordt ondergronds wijn gemaakt, sommigen echter telen wiet, dat brengt 3000€ per kg op!
Het is vandaag een feestdag, we zien nog tientallen en tientallen auto’s met jongeren toekomen, de strenge straffen op deze producten houden hen niet tegen!
Wanneer ik deze avond even google lees ik verschillende artikels over het “little Amsterdam in Iran” waar de politie omgekocht wordt door inkomgelden (die wij niet moeten betalen, we zien er braaf genoeg uit blijkbaar).

Shiraz, de hoofdstad van de provincie, met 1,5 miljoen inwoners ligt op een hoogte van 1540m. Omdat er zoveel parken en tuinen zijn wordt ze ook wel “de stad van de rozen en de nachtegalen” genoemd. Shiraz is ook de stad van de dichter omdat een belangrijke Iraanse dichter hier begraven is.
Door de Arabieren werd de stad de nieuwe provinciehoofdstad (684 n.C.) In de tijd van de Boeyiden (945-1055 n.C.). Toen de Mongolen over Iran heersten ondersteunde de adel uit Shiraz hen. Daardoor werd de stad gespaard van verwoesting.
Tijdens de Safawiden (1501-1722) werden de soenitische inwoners van de stad gedwongen om zich tot het sjiitisme te bekeren. Na deze dynastie plunderden in 1729 de Afghanen de stad.
Een van de rechtvaardigste heersers over Iran was Vakil Karim Khan bestuurde het land vanuit Shiraz. De stad kende een grote bloeiperiode tussen 1762 en 1779.
Na zijn dood werden er oorlogen gevoerd om de macht in handen te krijgen en de eerste Kadjarenkoning maakte Teheran als hoofdstad.
Met de opening van het Suez-kanaal in 1869 won Shiraz aan belang omdat de nabijgelegen haven, Bushehr, heel wat goederen opsloeg en verhandelde.
De invloedrijke en rijke patriciërsfamilie Qavam droeg bij aan de welstand. Zij hadden minister- en burgemeestersposten in handen, waardoor op het einde van de 19^de eeuw het Naranjestan complex en de Nasr ol-Molk moskee gebouwd werden.

Shiraz heeft enkel belangrijke universiteiten. Sinds 2009 is er een verbroedering met de Duitse stad Weimar.

Wij verblijven in een traditioneel huis, ooit een familiewoning, nu een klein hostel (omdat er minder dan 10 kamers zijn,, mag de uitbating geen hotel genoemd worden

boven is de mooiste kamer met glas uit België (ongeveer 100 jaar oud)

een schouw uit de Kadjarentijd

het plafond van deze kamer (nu slaapzaal met bedden voor mensen welke alleen komen (strikt gescheiden geslacht)

ramen en deuren uit mooi bewerkt hout

de binnentuin

ramen welke kunnen open schuiven in 3 delen

de mensen welke hier werken, genieten ervan ons te vertroetelen, iets wat mogelijk is in het laagseizoen

Dichtbij is er een kleine moskee met een mooie rozentuin. Hier is het herfst waarbij nog vele rozen bloeien

wat verder krijg ik een kindje in mijn armen geduwd, voor de foto … Het ventje kijkt eerst wat afwachtend en dan wil hij zoentjes geven

Koram Poort stond tot 1949 op een kruispunt, maar door het alsmaar drukker wordend verkeer moest de poort verplaatst worden. In de centrale boog is een koran opgeborgen.

Hier vlakbij bevindt zich het graf van de poëet Khaju Kermani, een soefi dichter welke in 1359 is gestorven

Shah Cheragh heiligdom bevat het derde belangrijkste sjiietenschrijn in Iran. Hier werd de broer van Imam Reza begraven. Hij was 1 van de 18 zonen van de zevende Imam. Twee andere broers zijn in kleinere nissen begraven.
Omdat het vandaag herdenking is van de geboorte van Mohammed, en overmorgen er weer een feestdag voor Imam Reza is, zijn er veel bedevaarders in de stad. De politie houdt daarom ’s morgens het grote gebied rond het “heiligdom” verkeersvrij.
Als niet-moslim toeristen krijgen we een gids mee van de “international affairs”, net zoals in Qom. We wandelen rond, krijgen uitleg, mogen foto’s neen, maar we mogen niet binnen in de gebedsruimtes en de schrijnen.
Aan de buitenzijde echter is ook al heel wat moois te zien.

het ganse gebied wordt gerenoveerd en uitgebreid om de massa’s pelgrims te ontvangen. Achteraan is de toegang

het gebouw blijft 24u/24 open, dus we gaan rond 18u terug om de verschillende gebouwen opnieuw te fotograferen

de gids en haar echtgenoot die vandaag even meeloopt. Zij heeft Engelse literatuur gestudeerd, geeft Engelse les in een privé school en doet 5u per week vrijwilligerswerk als gids in dit “heiligdom”

de grote nieuwe gebedsruimte helemaal gemaakt uit witte beton en plaaster

hetzelfde gebouw, met verlichting

hier zijn mooi gekleurde ramen

balustrade met marmer uit Yazd, ongeveer 140 jaar oud

de toegang tot het heiligdom is net als de muren en plafond binnen versierd met glasmozaïek

De gids legt ons uit dat men enkele honderden jaren geleden spiegels bestelde in Europa om gebouwen aan de binnenzijde te bekleden en versieren. De spiegels kwamen steevast in duizenden stukken gebroken, toe. De Iraanse kunstenaars maakten van de nood een kunst en creëerden een nieuwe glaskunst, het glasmozaïek

minaret

naast het heiligdom is er nog eens schrijn van een andere broer (ook zoon van de zevende imam) welke eveneens als martelaar gestorven is. Het houtwerk is ceder, appelaar en perelaar

de koepel van dit kleinere schrijn

de koepel (stelt het hoofd voor) en de beide minaretten (stellen de beide armen en handen voor) van het voornaamste schrijn

de deuren van de beide schrijn-gebouwen zijn in goud

binnen is alles goud en glasmozaïek

vanop het dak van de gebedshall hebben we een mooi zicht op de koepel en de minaretten

nog enkele avondbeelden

koepel van een poortgebouw

Graf van Sa’di ligt in een mooie tuin aan het oostelijke uiteinde van het stadscentrum.

mooie slanke cipressen

en palmbomen

citrusvruchten, te zuur om zo te eten

bougainvillea’s

al dat groene in schril contrast met de kale rotsen niet ver af, te zien op de achtergrond

Dit moderne grafmonument werd in 1952 opgericht.

de koepel aan de binnenzijde

Sa’di was een geleerde en lid van de Sufi, hij maakte lange buitenlandse reizen, waarna hij in 1292 stierf in Shiraz. De man schreef gedichten, voor ons buitenlanders zeer moeilijk te verstaan. In het mausoleum zijn er meerdere van zijn gedichten in keramiek weergegeven.

de graftombe

Eén van de teksten die Sadi schreef, is zo belangrijk dat ze de toegang siert tot het UNO gebouw in New-York. De tekst omvat het ideale beeld dat de UNO zou kunnen zijn.
Omdat ik nergens de Nederlandse vertaling vind, vertaal ik zelf uitgaande van de Duitse tekst die door Karl Heinrich Graf in 1846 gemaakt is (de subjonctieven zijn niet aan mij besteed, mocht iemand geroepen zijn om een betere vertaling te maken, doe het aub)
              Alle mensenkinderen zijn broeders
             Uit een stof zoals een lichaam en ledematen
              Heeft ziekte één lid geveld
             Zo kennen de anderen geen rust meer
             Wanneer de medemens niet in jouw hart gebrand is
             Verdien jij niet meer Mens genoemd te worden

Aan de westelijke grens van het (uitgebreide) stadscentrum ligt één van de mooiste tuinen, de
Eram tuin ligt 3km buiten het centrum van de stad. Nasr ol-Molk had de grond van een Qashqai nomade gekocht en liet er een tuin met planten en stromend water aanleggen. Hier zien we cipressen, pijnbomen, palmen en sinaasappelbomen. In elk seizoen worden bloeiende planten aangeplant. In de tuin bevindt zich een paleis. Nu behoort de tuin tot de universiteit van Shiraz, het paleis is toegankelijk, er worden mineralen tentoongesteld. De paleistuin is niet toegankelijk.

prachtig gesnoeid en kort gehouden, het lijken net groene zachte bollen. Maar wanneer we voelen prikken de naalden van deze den nogal erg. Pinus eldarica of Afghaanse den, komt hier van nature voor

medicinale planten

er is één waterpartij, de andere vijvers en fonteinen staan droog

het mooie paleis uit de Kadjarentijd

Meskinfam Art Museum is in een Kadjarenhuis ondergebracht. Hier worden werken van Shiraz kunstenaars en schilderijen en beeldhouwwerken van de Meshkinfam-familie tentoongesteld.

aan de straatzijde is er niets opvallend te zien. Binnenin heeft het gebouw 2 binnentuinen

vooral het houtwerk van de ramen is mooi 

hier en daar daar is er ook tegelversiering

binnen zijn er zeer veel erg kleine kamertjes

er is één grotere en mooier versierde kamer

met bovenaan elke muur een soort rozetraam

schilderkunst, beeldhouwkunst, …  in Iran ongeveer onbestaand. Musea waar dergelijke werken tentoongesteld worden zijn er al evenmin te vinden

er zijn enkel beelden van een lid van de Meshkinfam familie

evenals enkele andere werken

Alles wat hier te zien is, familiefoto’s, kunstwerkjes, beelden, zijn erg wanordelijk geplaatst. Kaders hangen schuin aan de muur, kasten staan bijna op elkaar, werken zijn vergeeld of het papier is gegolfd, net zoals een klein kind zijn schatten zou tentoonstellen

werk van Kamshid Karimi

Ooit was dit gebouw, samen met 2 aangrenzende gebouwen, de woonplaats van een adellijke familie. Eén van de andere gebouwen is nu een hotel, helemaal gerestaureerd.

even een foto van een binnentuin in het hotel genomen

In het centrum van de stad is er de Karim Khan citadel met een oppervlakte van 125 x 94m en de torens een hoogte van 15m.

het fort ziet er beter uit aan de buitenzijde dan binnenin

één van de 4 hoektorens is helemaal verzakt, maar wordt gestut

ook vandaag zijn er veel (Iraanse) toeristen. Eergisteren feestdag, vandaag feestdag en morgen + overmorgen weekend, mensen zijn in hun eigen land op reis. Voor vrijdagavond is er geen plaats meer op de treinen richting Tehran en andere grote steden

Karim Khan Zand was generaal onder Nader Shah, de Afschaar sjah. Afscharen waren nomaden die in het uiterste noordoosten van Iran leefden. Hun hoofdplaats was Masshad, de op een na grootste stad van Iran, noordoostelijk gelegen. De Afscharen regeerden van 176 tot 1796 en voerden permanent oorlog.
Nadat Nader Shah vermoord was, zette Karim Khan Zand zijn macht door. Hij behoorde tot de Zand-nomaden, zij leefden in het zuidwesten van Iran. Rond 1750 had hij grote delen van Perzië in zijn macht. Karim Khan Zand was een zeer bescheiden man en erg geliefd bij de bevolking.
Hij maakte Shiraz tot zijn hoofdstad. Tijdens zijn 29-jarige regeerperiode kende Perzië een grote bloei, vrede en een grote welstand.
Na zijn dood regeerden Zand-nakomelingen nog verder, de Zand-dynastie duurde uiteindelijk slechte 44 jaar.

boven de enige toegang tot het fort, tevens paleis van Karim Khan Zand, is er een veelkleurige voorstelling van de mythische strijd tussen Rostam en een boze geest

er zijn heel wat foto’s te zien die de toestand van het fort in 1981 weergeven, bijna een ruïne! Nu zijn er weer houten ramen

met veelkleurig glas

in een van de zalen is er een voorstelling waar Karim Khan Zand omgeven wordt door bedienden

muren en plafonds waren beschilderd, hier en daar is er nog een restje te zien

 toevallig of niet, de mooiste kamer wordt voorbehouden aan het “management”. De deur staat open, dus ik stap naar binnen en hou een babbel met de man die achter zijn bureau zit. Zijn broer woont in Namur en is judo-coach … .  De volgende 5 minuten luister ik naar zijn verhaal

er werd meer dan 100 kg zuiver goud gebruikt voor de versieringen, lapis lazuli voor de blauwe kleur, en een rood pigment dat na meer dan 250 jaar nog steeds schitterend rood weergeeft

Shiraz is de stad van de rozen en de nachtegalen, waarschijnlijk vindt dit gezegde zijn oorsprong in de versieringen van Karim Khan Zand

er is een tuin met citrusbomen, enkele bloemperken en een waterkanaal, dat zoals overal droog staat

in een hoek van het fort is er het badhuis van Karim Khan Zand

Het Pars Museum bevindt zich in een tuin in een 8-hoekig paviljoen gebouwd in 1770. Karim Khan Zand gebruikte dit paviljoen voor zijn officiële ontvangsten.
Er worden vooral herinneringstukken aan Karim Khan Zand tentoongesteld.

het is moeilijk om een foto van het paviljoen te maken, er hangen overal witte doeken voor, om binnen schaduw te geven en voor koelte te zorgen

mozaïeken aan de buitenzijde, weer met voorstellingen van bloemen en vogels

de restauratie binnen is niet erg geslaagd. De figuren zijn overdreven afgelijnd en eenvoudig ingekleurd. De gebruikte kleuren vallen erg donker

er is een 8-hoekige zaal met 4 kleine kamertjes waarvan 1 als toegang gebruikt wordt

portret van Karm Khan Zand

Vakil badhuis ontstond in 1776 en bevat meerdere koepelzalen. Het werd gebouwd tijdens de regeerperiode van Karim Khan Zand, op zijn bevel.

het badhuis heeft geen enkel raam, enkel een vrij kleine deur en wat glazen tegels in de koepels voor de lichtinval

de eerste zaal heeft een octogonale vorm met 8 zuilen welke het dak steunen. Hier ontkleedden de mannen zich en kregen ze doeken om zich te bedekken

nu geeft men hier enkele taferelen uit het leven van toen weer

in deze achthoekige ruimte werd en hete lucht gebruikt. Aangrenzend waren er baden met warm water

mooie gedraaide zuilen ondersteunen deze kamer. Ooit waren ze rood geverfd

Net zoals in andere steden zijn er ook hier heel wat winkels welke avondkledij verkopen. We hebben het nagevraagd: is dit kledij die kan gedragen worden bij privé feesten? Ja. Dus dan kunnen vrouwen met minder textiel aan mee feesten? Ja, maar op al deze feesten, ook trouwfeesten, is er een afgesloten zaal voor de vrouwen waar zij vieren, en een zaal voor mannen waar zij vieren. Als vrouwen buiten komen moeten zij weer helemaal in “uniform” zijn zodat vreemde mannen (verschillend van de echtgenoot, de vader en de broers) hen enkel bedekt zien. Dat is de wet.

we zagen enkele dagen geleden een foto van een mooie jonge vrouw in een soortgelijke outfit, voor de trouw van haar broer. Geen enkel man kon haar zien in deze kledij, ze toont echter haar foto op haar smartphone aan ieder die het wil zien ….

Vakil Bazaar werd rond 1770 ook op bevel van Karim Khan Zand gebouwd. De overkoepelde hoofdstraat is 225m lang. Hier wordt hoogwaardig textiel, tapijten, kruiden en juwelen verkocht.
Ook de andere straten zijn aangenaam om rond te wandelen.

om tapijten en andere dure zaken te kunnen verkopen aan toeristen, hangt er een bordje dat er met een kredietkaart kan betaald worden. Dit kan niet rechtstreeks in Iran. Daarom wordt er via een buitenlandse rekening van de Iraanse handelaar gewerkt, de koers is daarbij veel ongunstiger dat de gangbare wisselkoers in Iran zelf, en de handelaar vraagt 6% kost bij te betalen. Dit komt neer op een extra kost van 20% !

 een kleurrijke bedoening

om de haverklap spreken mensen ons aan

foto’s horen er ook bij

een zaak in kruiden en specerijen, helemaal voor de lokale handel, niets toeristisch. Dit is de plaats om aan de lokale prijs saffraan te kopen

kleurrijke kledij wordt verkocht aan nomaden. Rond Shiraz immers wonen nog een aantal nomade-volkeren, sommigen zijn eerder sedentair geworden, andere trekken gedurende de 4 zomermaanden naar hoger gelegen weiden met hun kuddes. Nu gebeurt het transport van de dieren per vrachtwagen, vroeger trokken ze te voet of op de rug van hun ezeltje gedurende weken tot ze bij de zomerweiden aankwamen

zelfs met de ogen toe, ruik je de kruidenzaken

de specerijen worden kleurrijk gepresenteerd

verschillende soorten gedroogde bloemen, meestal voor het gebruik als thee

goederentransport van en naar de bazaar geeft werk aan heel wat mannen. We zien ze ’s morgens vroeg met hun steekkar aankomen, ze worden per stuk betaald

 te oordelen naar het aantal stoffenwinkels, het aantal lokale veritas-winkels én het aantal breiwolwinkels, maken heel wat mensen zelf hun kledij

voor heel wat duurdere stoffen worden huisschoenen in dezelfde materie verkocht

mannen dragen hier graag één of meer opvallende ringen, een hele handel

Er is nog één mooi binnenplein, hier worden vooral souvenirs en andere brol verkocht, vooral voor de toeristen.

 fijne keramiek waarbij het motief de binnenzijde van koepels is

miniatuurschilderij of gekleefde sticker?

Vakil Moskee is ook op bevel van Karim Khan Zand gebouwd en was afgewerkt in 1773. De oppervlakte bedraagt 110 x 104m. Het was de grootste moskee uit de 18^de-19^de eeuw, ze ligt naast de bazaar.
In 1825 is de moskee gerenoveerd.

 aan de buitenzijde is er niet veel te zien. Hier de voornaamste iwan met twee kleine minaretten

Deze moskee is eerder naar Arabisch voorbeeld gebouwd. Het binnenplein heeft een waterbekken, daar zijn twee iwans te zien.

de beide iwans

ook hier is het onderwerp van de keramiekversiering bloemen en vogels. Daarnaast wordt de mooi gekleurde Yazd-marmer vrij veel gebruikt

De gebedsruimte telt 4 rijen van elk 12 marmeren zuilen. De zuilen zijn spiraalvormig gedraaid, bovenaan zijn er acantusbladeren (blad van Berenklauw) als versiering aangebracht.

Enkel tussen de twee middelste rijen is het plafond met tegels bedekt.

Dit gedeelte leidt naar de mirhab, ook met tegels versierd.

Rechts ervan is de preekstoel te zien, de 14 treden zijn uit één stuk marmer gemaakt.

de geestelijke klimt tot boven en zet zich neer om zijn verhaal te vertellen

Karim Khan Zand zou ooit gezegd hebben dat deze trap meer heeft gekost dan zijn eigen gewicht in goud.

Jame Moskee is in 884 gebouwd, maar van dat oude bouwwerk blijft nog erg weinig over. Door aardbevingen zijn er meerdere malen beschadigingen opgetreden. In 1351 is het huidige bouwwerk voltooid. Binnen worden kostbare korans bewaard.

een van de beide iwans

De moskee is enkel toegankelijk via het Shah Cheragh heiligdom, dat betekent dat we ook hier één van de international affairs – gids nodig hebben.
Centraal op het middenplein bevindt zich een rechthoekig gebouw dat in de 14^de eeuw hier werd voorzien. Het lijkt op de Kaaba uit Mekka.

het Kaaba gebouw

Hier kwamen sjiieten eerst oefenen hoe ze rond de Kaaba moesten bewegen, daarna trokken ze naar Mekka. Voorlopig is Mekka verboden terrein voor de sjiieten uit Iran, omwille van politieke redenen opgelegd door Saudi-Arabië.

De gebedsruimte zelf is erg oud, ze bestaat uit dikke vierkantige zuilen. Dit gebouw wordt al lang niet meer gebruikt.

Naast de mirhab is een lange trap die naar de preekstoel leidt.

de mirhab. In deze moskee zouden er twee zijn

een detail van de mozaïek. Deze zou tijdens de Kadjarentijd aangebracht zijn in de moskee

de heel hoge preekstoel

Nasr-ol Molk Moskee werd in 1876 door Nasr ol-Molk, een lid van de rijke Qavam familie, gesticht.
Hier moeten we komen om 7u30 ’s morgens. Dan worden bezoekers toegelaten. ’s Morgens vroeg schijnt de zon naar binnen in de gebedsruimte door de gekleurde ramen.

elk raam is verschillend

Het invallende licht heeft een speciaal effect op de spiraalvormige zuilen.

effect ook op mensen

de mooie ramen, aan de buitenzijde

De moskee wordt in de spreektaal ook wel de “roze moskee” genoemd. Daar waar de tegelversiering in de meeste andere moskeeën blauw of turkoois gekleurd zijn, is hier de hoofdtoon roze.
Ook hier is het onderwerp van de tegelversiering bloemen en vogels.

wat dichterbij

twee kleine minaretten

bloemen en kleine landschappen

de koepel aan de binnenzijde

op de binnenplaats is er een waterpartij die als een spiegel werkt

Naranjestan tuin, tuin van de sinaasappelbomen. De tuin werd aangelegd voor de ontspanning van de bewoners die in het huis woonden.
In dit huis woonden later,midden 20^ste eeuw, de Amerikaan Arthur Upham Pope en zijn vrouw Phyllis Ackerman, het koppel dat de kunstschatten in Iran in een boekwerk verzamelden.
Het huis zelf is uit de Kadjarentijd, gebouwd tussen 1879 en 1886. Hier woonde de gouverneur voor de provincie Fars. Het gebouw lijkt eerder een klein paleis te zijn.

 de binnentuin met huis op de achtergrond

er zijn zeer veel bezoekers, bijna uitsluitend Iraniërs. Vandaag is immers de voorlaatste dag van hun vakantieweek

de tuinzijde van de voorgevel is met tegels versierd

in de tuin, de sinaasappelbomen die de naam aan het huis gegeven hebben

in historische gebouwen verhuurt men graag kledij uit de tijd van toen. Iraniërs houden er van om dat te huren, aan te trekken en zo rond te wandelen

de open spiegelkamer

zelfportret in de spiegelzaal

de spiegelzaal

de muren en het plafond van de kleinere zaaltjes zijn geschilderd

plafond

elke kamer is verschillend geschilderd

dit plafond vroeg een nog groter engelengeduld om het te schilderen zoals je op de foto ziet

deze, en nog enkele ander, madonna lijkt ons steeds in het oog te houden

een mooie houten trapleunig

Met Zinat-ol Molk huis was een privaathuis of het vrouwenbereik met een oppervlakte half zo groot als de Naranjestan tuin. Het behoorde tot het Naranjestan complex, hier verbleef de dichte familie van de gouverneur.

aan de voorgeven bij de toegang is er aan beide zijden in de gevel een wachter als reliëf

de binnentuin

het is bijna een constante dat er aan de oude gebouwen gewerkt wordt

aan de overzijde van de tuin zijn de voornaamste kamers gelegen

bovenop de gevel van het voornaamste gebouw is deze versiering aangebracht

houtwerk van de dakoversteek

Het huis is zeer mooi versierd met tegel- en spiegelmozaïeken en ramen met gekleurd glas.

spiegelmozaïek, steeds een bijzonder effect

de kamer die uitgeeft op de tuin, ook met spiegels versierd

door de spiegels wordt er ook ruimte gecreëerd

een aantal foto’s van verschillende kamers

deeltje van het plafond

de deuren zijn gemaakt van lokaal walnotenhout. Het parelmoer is afkomstig van schelpdieren uit de Perzische Golf

plafond

In de kelder is nu is hier het Fars Geschiedenismuseum ingericht. Er staan wassen beelden van bekende personages welke in Shiraz geleefd hebben, beginnend bij de Achameniden. Hier worden enkele reliëfs uit Persepolis tot leven gewekt. Er zijn ook belangrijke dichters zoals Sadi en Hafez.

We mogen geen foto’s nemen, maar voor de blog toch even dat verbod vergeten voor een sociaal belangrijke persoon

Mohammed Namazi (1897-1973) was geboren in Shiraz. Tijdens zijn kinderjaren woonde hij in Indië en China, tijdens zijn jeugd in Tehran en Shiraz. In 1925 trok hij naar Amerika voor een korte reis. Uiteindelijk verbleef hij er vele jaren. In 1945 was hij een succesvol zakenman. Hij keerde toen naar zijn land terug, hij zag heel veel arme, zieke en onderkomen mensen (de tijd van de laatste sjah’s was enkel goed voor de rijken). Hij liet in Shiraz een medisch centrum bouwen (Namazi hospitaal) en hij liet ook waterleidingen aanleggen naar en in de stad. In 1949 was zijn project voltooid. In Washington richtte hij een liefdadigheidsstichting op. Naar men zegt zou hij toen meer dan 300 miljoen rial (6000 €, een grote som voor die tijd) gespendeerd hebben aan zijn projecten.

Hafis Mausoleum werd door Karim Khan Zand in 1773 gebouwd en in 1939 werd het complex vernieuwd. In het graf ligt de bekende Iraanse dichter Hafez begraven.
De man werd geboren in het begin van de 14^de eeuw, een precies jaartal kent men niet. Hij is gestorven in 1389.

het kleine gebouw waaronder zich het graf bevindt

de binnenzijde van de koepel

de kist is in albast, volgens de reisgids. Het materiaal echter is veel harder, waarschijnlijk is het marmer

op de achtergrond de rotsen van het Zagros-gebergte, waar ook Shiraz in gelegen is

waarschijnlijk een gedicht van Hafez, in sierlijk schrift

De Duitse wetenschapper, toneelschrijver, romanschrijver, filosoof, dichter en staatsman Goethe werd sterk beïnvloed door de gedichten van Hafez.
Hafez is geliefd onder de Iraniërs, velen kennen gedichten en citeren ze ook soms. De thema’s zijn dikwijls liefde en ook wel wijn, dikwijls met een diepere betekenis. Na de revolutie werden zijn gedichten verboden, omdat Hafez echter een soort volksheld is, was dat verbod niet houdbaar.

een gaanderij met zuilen

aan de beide zijden versierd met tegels

waar bloemen en vogels uitgebeeld worden

op hetzelfde domein is er nog een kleine begraafplaats voor speciale mensen. We zien een graf uit 2006 van een archeoloog

verder is er een mooie tuin

met enkele waterpartijen

Imamzadeh Ali ebne Hamze is het mausoleum voor Ali ebne Hamze, de neef van de broer van de 8^ste Imam. Bij een mislukte reddingsoperatie van de 8^ste Imam in de 9^de eeuw werd ook Ali ebne Hamze gedood. In 1848 liet de toenmalige gouverneur het graf vernieuwen, na de hevige aardbevingen van 1812 waarbij zowat de ganse stad verwoest was, en deze van 1824 , deze laatste met 40.000 doden

de koepel kunnen we zien als we de Droge Rivier (dit is de (realistische) naam van de rivier) oversteken

cipres is de Levensboom voor de Iraniërs

op het gebouw zijn er 2 kleine minaretten

Het mausoleum is versierd met spiegelmozaïek. Ook hier moet ik een chador dragen.

het graf, achter een traliewerk

toegangsdeur uit mooi versierd hout

Baq-e Jahan Nama (tuin)is een van de oudste tuinen van Shiraz. In 2004 is de tuin volledig vernieuwd en opnieuw open gesteld. De structuur gaat terug tot 15^de eeuwse tuinen. In de 18^de eeuw liet Karim Khan Zand hier een klein paviljoen bouwen, in het Farsi kioosk.
De tuin is een klassieke Iraanse tuin met vierkante of rechthoekige delen waar bomen en bloemen te vinden zijn, waterpartijen en minstens een gebouw

de kioosk, nu een klein museum

nog een kunstwerk, onbekende kunstenaar

In deze tuin worden nog steeds bloemen gepland zoals bij ons op het einde van de lente. Dit geeft, samen met de temperatuur een zomers gevoel.

in het noorden wordt Shiraz begrensd oor uitlopers van het Zagros gebergte, de stad eindigt hier abrupt

Hiermee eindigen we onze bezoeken. We zouden nog heel wat weken kunnen vullen met andere mooie plaatsen. Misschien komen we nog eens terug … .

We hebben van Iran genoten met zijn geschiedenis en zijn vele (gerestaureerde) getuigenissen ervan, met zijn erg vriendelijke mensen die bezoekers in grote getallen welkom heten, met zijn open geest (althans bij vele bewoners, niet zo hogerop), zijn veilige maatschappij (en zijn onveilige chauffeurs). Het beeld dat in het westen opgehangen wordt over dit land strookt helemaal niet met de werkelijkheid, dat hebben we in onze bijna 8 weken durende trip en 7800km verplaatsingen duidelijk ondervonden