Reisverhaal «langs de Kaspische Zee tot het verre noordwesten»

Iran, misschien wel de oudste beschaving, het land tussen oost en west | Iran | 6 Reacties 23 Oktober 2016 - Laatste Aanpassing 29 Oktober 2016

4.  Provincies Mazanderan, Gilan en Ardabil

We rijden nu richting westen, eerst nog langs de Kaspische Zee.

kaart waar de regio welke we de volgende dagen bezoeken, is aangeduid

de Kaspische Zee is vandaag grauw en grijs, net zoals de lucht. Het Elboersgebergte komt hier tot bijna aan de zee. Dat betekent dat het opstijgende vocht hier al ter plaatse wordt tegen gehouden door de bergen, waardoor het hier dikwijls zeer mistig is of regent.

In het vochtige gebied hier, tussen de Kaspische Zee en het Elboers gebergte worden zeer veel groenten, fruit en rijst gekweekt. De meeste rijst echter welke Iraniërs eten, is import.

Een eerste stop maken we in Ramsar, een naam die wereldbekend is wegens de Ramsar Conventie die hier in 1971 werd afgesloten. In deze overeenkomst werd de bescherming van watergebieden van internationaal belang, gebieden die van belang zijn voor het ecosysteem en de vogelpopulaties, in geschreven. De overeenkomst werd van kracht in 1975.Momenteel genieten zowat 90% van de draslanden, gelegen in UN-landen, bescherming.

De Ramsar Conventie werd gehouden in het Azadi Grand Hotel, het hotel dat nu niet meer in gebruik is.

het oude Azadi hotel waar de belangrijke Ramsar Conventie werd afgesloten

Ramsar was-is een badstad aan de Kaspische Zee met zwavelhoudende waterbronnen. De badstad was mondain en er werden graag conferenties gehouden wegens het luxe karakter van de verblijfplaats. De laatste sjah’s hadden hier één van hun buitenverblijven, “internationale raadgevers” kwamen hier eveneens -de sjah betrouwde de Amerikanen en Britten veel meer dan zijn eigen volk, maar hij werd als koning in feite in stand gehouden om de petroleumbedrijven (uit deze beide landen die aanspraak maakten op de aardoliebronnen) te dienen!

We bezoeken het “Palace Museum”, het paleis van de sjah dat nu als museum ingericht is.

Het paleis is langs de 4 gevels aan de buitenzijde bekleed met mooie marmer

de achteringang

de plafondversieringen zijn uniek voor elke kamer.  Iraanse kunstenaars hebben hieraan gewerkt

Iraanse handwerklieden legden de vloer in met 4 verschillende soorten hardhout

de stoel achter de schrijftafel is gemaakt uit kamelenbeenderen, schelpen en hout en is gemaakt in het verre Oosten

verder is de inrichting zeer westers, behalve de Perzisch tapijten ….

het mooiste tapijt is afkomstig uit Isfahan

de badkamer is vernieuwd in 1971, het sanitair is van Amerikaanse makelij

dit werk is van de Belgische beeldhouwer Isidore De Rudder uit 1884, voor ons een onbekende kunstenaar

De uitlopers van het gebergte komen hier tot aan de zee. Het is echter zo mistig en het regent, we zien de bergen helemaal niet.

De bron wordt nog steeds bezocht in een openbaar badhuis. In feite telt Ramsar 9 heetwaterbronnen die radio-actief radium (Ra226) bevatten. Daardoor is de natuurlijke radio-actieve straling in Ramsar de hoogste in de ganse wereld, heel wat hoger dan de maximumgrens aan dewelke mensen die met radio-actieve straling kunnen te maken hebben, mogen blootgesteld worden. Men heeft de inwoners medisch onderzocht en niemand van de bewoners vertoont ook maar enige vorm van radio—actieve besmetting. Men vermoedt dat de inwoners genetisch een natuurlijke weerstand hebben ontwikkeld. Dit vermoeden is er omdat ergens in Brazilië een plaats met hoge natuurlijke radio-activiteit voorkomt, daar heeft men de bevolking onderzocht. Wetenschappers hebben er vastgesteld dat de mensen een speciaal gen hebben waardoor zij immuun zijn voor radio-activiteit.

Rasht is een stad die in de loop van de geschiedenis zeer veel heersers gekend heeft. Russen hebben Rasht en de provincie Gilan tijdens de vorige eeuw zeer lang bezet gehouden, tot ze uiteindelijk verdreven zijn.
Hier blijven we even om de stad en omgeving te bezoeken. De stad ligt op 30km verwijderd van de Kaspische Zee en op 11m onder de zeespiegel!
 In de 19^de eeuw was Rasht de toegangspoort voor Centraal-Europeanen welke de reis per trein en schip maakten.Russen hebben lang Rasht en de omgeving bezet gehouden. Oorzaak was de aardoliebron in de omgeving. Op het einde van WO I kwamen de Britten hier ook op de proppen, voor dezelfde reden. De Duitsers welke toen Georgie bezet hielden, hadden eveneens interesse voor de aardoliebron. De oorlog werd ook hier uitgevochten.

lokale bouwstijl op het gemeenteplein

het stadhuis

De stad is leuk georganiseerd. ganse centrum is autovrij en daarbuiten autoluw. Er rijden golfkarbusjes op en af om mensen uit het centrum naar de parkings te voeren. De autovrije straten vormen het gebied van winkels en de bazaar.

het hotel waar we verblijven is gebouwd in de tijd van de gaslantaarns. Ze zijn nog te zien op de verdiepingen. Het gebouw toont de tand des tijds zeer goed, het dagelijks onderhoud is wel verzorgd. De eigenaar is half Perzisch, half Italiaan. Hij is blij zijn eigen taal even te kunnen praten.

We maken een wandeling in de meestal moderne stad.

 groenten en fruit in overvloed; de kaki hier smaakt uiterst lekker. En de prijs? Die is te lezen: 2700 Tuman de kilo (= 27.000 Rial = 0,75€ per kilogram)

de druiven zijn erg klein, waarschijnlijk zijn dit nog de vroegere wijndruiven. Nu is er een absoluut (officieel) verbod om wijn te produceren, net zoals andere alcoholische dranken

appelen en peren, meer dan veel en erg lekker

granaatappels om van te watertanden

grote vissen uit de Kaspische Zee

groene olijven in allerlei groottes en kwaliteiten

dadels, zo lekker kan je ze in België nooit vinden

een zeer grote aanvoer van walnoten, vers of vrijgemaakt uit de schaal of zelfs tot poeder gemixt

Rasht is ook bekend voor zijn culinaire specialiteiten.

hier is dé streek van de kaviaar, gezouten en niet gekleurd, zoals deze die in blik wordt verkocht. Deze beide grote stukken kosten minder dan een halve euro! De smaak bevalt ons helemaal niet

lokale specialiteiten, een totaal andere smaak dan al de smaken welke we kennen

hier kan je ook koekjes met noten kopen

een intermezzo

Nu even de tijd om iets te vermelden over het Perzisch. Het Oud-Perzisch werd reeds in de tijd van de Achameniden gesproken (550-330 v.C.) en in spijkerschrift weergegeven. De Sassaniden (220-650 n.C. spraken Middel-Perzisch, een voortzetting van het Oud-Perzisch. Het Nieuw-Perzisch wordt gesproken vanaf ongeveer 900 n.C. Deze taal wordt met het Arabische schrift geschreven, waaraan nog een aantal tekens zijn toegevoegd. Het huidige Perzisch wordt dus al meer dan 1100 jaar gesproken mits kleine aanpassingen. Perzisch is een Indo-Germaanse taal, linguïsten houden zich hiermee bezig.
Het Perzisch echter heeft een invloed op onze (Europese) talen.
Enkele voorbeelden:

deze vruchten noemen in het Latijn Malus persicus, de Perzische appel, of in onze taal “perzik”

dit hokje, letterlijk uit het Perzisch vertaald “een paviljoen”, wordt in het Perzisch koshk genoemd, bij ons is het een “kiosk”

dit kledingstuk, letterlijk uit het Perzisch vertaald “benenkleed”, wordt in het Perzisch paa-djaama genoemd, wij zeggen “pyjama”

Het Farsi woord voor "bos" is Djangal, daarvan afgeleid het internationaal bekende woord "jungle"

En als laatste voorbeeld de kleur kaki is afkomstig van het Perzisch khaaki, wat betekent “stofferig”

Voor alle duidelijkheid, nu wordt de Iraanse taal eerder Farsi genoemd dan Perzisch. Farsi is de officiële taal van Perzië voor administratie en onderwijs.

Iets meer dan de helft van de Iraniërs (25 miljoen mensen) heeft het Farsi als moedertaal.  Er leven in Iran nog veel minderheden die elk hun eigen taal spreken, Turks en zijn dialekten door 26% van de bevolking, Koersisch door 8%, Lori-Bakhtyari door 4%, Arabisch door 3% en Baluchi door 2%. Daarnaast zijn er nog talen die door een kleiner percentage inwoners gesproken wordt.

Anderzijds wordt het Farsi ook buiten Iran gesproken: ongeveer 10 miljoen inwoners in Afghanistan en ongeveer 5 miljoen mensen in Tadjikistan spreken Farsi. Ook in de buurlanden; zoals Koeweit, Irak en Oesbekistan wonen Farsi-sprekende minderheden. Hun taal is afgeleid van het Farsi, een soort dialect.

Perzisch was tot het midden van de 19^de eeuw de cultuur- en literatuurtaal in een groot gebied gaande van Turkije tot Indië.

Tot hier een kort overzicht over het Farsi.

Masuleh, een dorp op 55 km van Rasht, ligt in de bergen op bijna 1100m hoogte.

bij het dorp, als start van een wandelweg, is er een waterval. Door de regen van de laatste dagen in de bergen, zit er veel stroming op de rivier

hier zijn we weer….

we komen gelukkig vroeg genoeg bij het dorp. De mist hangt nog hoger zodat we een goed beeld hebben van het dorp in zijn geheel. Wanneer we een tijdje later vertrekken is er helemaal niets meer te zien, het dorp zit volledig in de mist

Het is bekend voor zijn adobe huizen.Adobe is een mengsel van zand, water, klei, stro en mest en heeft goede thermische eigenschappen, de adobe neemt veel warmte op overdag en geeft ze ’s nachts af. Tegen aardbevingen echter zijn adobe huizen niet bestand.

adobe huizen zorgen ervoor dat het dorp een homogeen en warm(kleurig) geheel vormt. Nieuwe huizen moeten gebouwd worden met bakstenen in dezelfde kleur

mist en regen komen hier erg vaak voor

hier is de adobe goed te zien

De huizen zijn bedekt met vlakke daken , wegens de steilte van het dorp dienen de daken als voetpad voor de bovenliggende straat.

daken zijn vlak en dienen als voetweg voor de huizen die hoger liggen

schouwen van de woonkamers hieronder, staan hier op het terras van waar we een mooi zicht hebben op het dorp

ramen van vele huizen hebben mooi houtsnijwerk

er is veel plaats voorzien om thee te drinken of te eten. De banken zijn bedekt met tapijten opdat de bezoekers warm zouden zitten

en is het dan nog te koud? Een stoofke in open lucht brengt de oplossing

In Masuleh wonen de Taleshi nomaden, zij spreken onderling nog hun eigen dialect. Tijdens de zomermaanden trekken vele inwoners met hun kudden de bergen in tot hoogten om en bij 2000m. Voorbij het dorp is er nog een bergweg waarlangs tijdens het voorjaar de kuddes wegtrekken op zoek naar malse weiden.

waarschijnlijk de klederdracht van de Talesh

Bandar Anzali is de voornaamste Iraanse havenstad aan de Kaspische Zee. Ze ligt op 40km van Rasht.  Hier bevindt zich ook de dienst welke de vangst van steur en de winning van kaviaar controleert.
Sinds het begin van de 19^de eeuw vormde de stad het Iraans-Russische handelscentrum. Door zijn internationale contacten was Bandar Anzali de eerste stad waar moderne uitvindingen werden ingevoerd, zoals bvb.de eerste cinema in 1900.
Deze stad is dé havenstad van Iran aan de Kaspische Zee. In een deel van de haven ligt de vloot van de zeemacht (om begrijpelijke redenen geen foto’s), er is een belangrijke vrachthaven en er is de vissershaven.

de vrachthaven, enkele beelden

hier liggen de vissersboten

met hun speciale netten

bij de havengeul is er een grote verkeerstoren, niet voor vliegtuigen, wel voor de schepen

Op weekdagen wordt hier een vismarkt gehouden.Uit de nabijgelegen lagune wordt zoetwatervis aangeboden, uit de Kaspische Zee wordt Rutilus kutum (geen Nederlanse naam), een vis uit de karperfamilie welke enkel in de Kaspische Zee voorkomt, forel en Alosa braschnikowi (een vis die tot de haringachtigen behoort, komt enkel in de Kaspische Zee voor) aangevoerd.Ook steur komt in de Kaspische Zee voor, deze vis echter wordt beschermd (voor de kaviaar).Naast verse vis wordt er ook gerookte vis aangeboden en er is een ruim aanbod aan groenten en fruit.

snoek wordt gevist in de lagune

gerookte vis

links de karper, al deze vissen zijn groot, veelt te groot om met enkele mensen te kunnen verorberen

deze supergrote vis zou (volgens wat we kunnen begrijpen van de vissers) de Rutilus kutum zijn, we zijn echter niet zeker

vissen worden levend gevild en levend de kop afgesneden!

Het Marien Museum is ondergebracht in het paleis van de laatste sjahs. Op de benedenverdieping zijn er foto’s en voorwerpen welke te maken hebben met het vroegere leger en oorlogsvoering. De bovenverdieping toont de inrichting zoals in de tijd van de sjah.

op weg naar het museum, ter hoogte van de zeevaartkazerne is er een standbeeld van een schip van de marine

het paleis, nu museum

in de tuin zijn allerlei voertuigen, kanonnen en dergelijke uit voorbije oorlogen tentoongesteld, dit was Russisch materieel

schaalmodel van een houten vissersboot

in de Kadjarentijd (19^de eeuw) waren de schilden gemaakt van neushoornhuid!

maliënkolder gebruikt tijdens voorgaande dynastieën (16^de tot 18^de eeuw)

de traphall van het paleis

het paleis zelf is veel minder mooi dan dat van Ramsar

Bij de haven in een parkje is er een muur vol met gezichten van Iraniërs welke sneuvelden in een of andere oorlog.

De Mordab lagune is beschermd drasland door de Ramsar conventie. Het is een water dat door verzanding afgesloten is van de Kaspische Zee in Bandar Anzali. Doordat hier nog rivieren uit Iran water met slib aanvoeren, verzandt de lagune steeds meer .Er komt een rijke variatie aan plantengroei voor waaronder de Kaspische lotus (Laleh mordabi) welke hier endemisch is.
Naast de planten komen hier een aantal (water)vogelsoorten voor. We zouden dit gebied graag willen bezoeken. Omdat het vandaag echter nogal regent en zwaar bewolkt is, bezoeken we de lagune niet. De bootjes er naartoe hebben geen enkele bescherming tegen regen.

de bootjes welke gebruikt worden om de lagune te bezoeken

We rijden noordelijk langs de Kaspische Zee, op een zekere afstand ervan. Het regent, afwisselend hard en zachter.

Het water in de riviertjes holt richting zee, bruin van de modder en het zand.
Op verschillende plaatsen staan al grote plassen, bij een brug over een rivier staat het waterpeil al vrij hoog. De meeste mannen dragen lange laarzen.
De weg eindigt bij de grens met Azerbeidjan. Kort voor de grens gaan wij richting westen en klimt de weg, van 20m onder zeeniveau (het oppervlak van de Kaspische Zee ligt 20m onder het zeeniveau) tot 1400m hoogte.
Na een tijdje gaan de regendruppels op het raam van de auto over naar smeltende sneeuw.

het is vandaag 25 oktober !

Wat verder op het hoogplateau verdwijnt de sneeuw even voor korte tijd. In Ardebil, de koudste stad van Iran, ligt al een dun wit tapijt. Tegen zonsondergang ligt er meer dan 10cm.

Het is de eerste dag dat er sneeuw valt, de winter is hier begonnen.
In de bazaar is de verkoop van kinderjassen, mutsen en sjaals een succes.

10-25-03 gelukkig is de bazaar overdekt

Ardebil is de volgende overnachtingsplaats.Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincie. De provincie is pas in 1993 afgesplitst van de meer westelijke provincie. Ardebil  provincie is “slechts” 17800km², meer dan de helft van de oppervlakte van België, maar telt 1,3 miljoen inwoners. Het overgrote deel van de inwoners zijn Turkssprekende Azeri’s. Het klimaat is zoals in midden Europa, meer regenrijk en kouder. Inwoners leven van de veeteelt, graan-, fruit- en aardappelteelt. Ooit behoorde de stad tot Azerbeijan, later tot Georgie en nog later (1220) werd ze door de Mongolen verwoest. Tijdens de laatste eeuwen hebben Turken en Russen de stad in handen gehad.

Het sjeik Safi Heiligdom is de reden waarom we hier halt houden.
Het heiligdom is ingeschreven op de lijst van Unesco Werelderfgoed. Dit gebouwencomplex werd in de tijd van de sjeik (1252-1334) gebouwd als Sufi klooster. Het soefisme is een mystieke broeder- of zusterschap die zijn oorsprong vindt in de vroege islam.
In het klooster bevinden zich ook woongebouwen en vergaderzalen.
Het klooster gold als nationaal heiligdom ten tijde van de Safawiden, en werd door vele schenkingen mogelijk gemaakt. Safawiden was de heersende dynastie van Perzische en Azerbeidjaanse afkomst. De eerste Safawide sjah, Ismael I regeerde van 1501 tot 1524. Hij grensde zijn rijk af van het vijandige soenitisch Ottomaanse rijk en maakte het sjiisme als staatsgodsdienst. Tijdens de volgende 150 jaar werd Iran van een soenitisch rijk volledig omgeschakeld tot een sjiitisch rijk. De Safawiden stammen uit Ardebil.
Heden ten dage is het Sheikh-Safi-heiligdom het voornaamste mausoleum van Iran.

We wandelen naar complex in de sneeuw. Voor de toegang zijn er twee beelden te zien, hun boeken hebben ook al een laagje sneeuw.

Sjeik Attar (18^de eeuw) in de sneeuw. Onze garderobe is voorzien op winterse toestanden!

deze sjeik is slecht 37 jaar oud geworden (1487-1524)

De toegangspoort is al mooi versierd met tegels.

Er is een kleine, mooi aangelegde tuin, waar de bloeiende dahlia’s nu bedekt zijn met een wit tapijt.

een van de graftorens

bij de inkom zijn er nog oude tegels te zien

toegang tot de graftoren. Dit gedeelte werd rond 1540 gebouwd als plaats waar de soefi’s samen kwamen

de kist van de sjeik

bovenste deel van de muren en het plafond van de graftoren

een deeltje van de grote zaal

een gedeelte van de muur van de grote zaal

 kist van een andere sjeik

schitterend bewerkte plafonds

In de grootste zaal lag vroeger een fijn Ardebil tapijt, dat ondertussen geroofd is en zich nu bevindt in het Victoria en Albert Museum in Londen. Er was nog een tweede exemplaar dat meer beschadigd was en nu ingekort te zien is in een museum in Los Angeles.

Een ronde zaal dateert vermoedelijk uit de 14^de eeuw.Sjah Abbas liet het in 1610 inrichten met heel veel nissen, waar de verzameling porselein in ondergebracht werd.Hier bevonden zich ook oude en bijzondere exemplaren van de koran.Tijdens de Russische bezetting van 1828 werd het grootste deel van deze schatten meegenomen naar Rusland.De verzameling bevindt zich nu in de Ermitage in 

een deeltje van de porseleinkamer

één van de muren met nissen

een zegelsteen

We kijken ’s morgens door ons raam.Het heeft de hele nacht nog bij gesneeuwd, een dik pak van 20 à 25cm bedekt alles, ook onze auto en de ganse parking.

lang geleden dat we zo een pak ongerepte sneeuw hebben gezien. Een van de auto’s is deze waarmee wij rijden

Op straat heeft de sneeuwploeg de rijbaan vrij gemaakt, maar er ligt een pak sneeuw aan de zijkant, dus voor de parking.

straks moeten we door en over het pak sneeuw langs het voetpad

de bomen zijn bedekt met een dik pak zachte sneeuw

Terwijl we de sneeuw van de auto verwijderen rijden er gelukkig al enkele andere auto’s buiten.Toch moet de sneeuw voor de auto weg geschept worden omdat we er anders niet uit geraken.

De sneeuwploegen hebben de wegen redelijk geruimd. In de dorpen en steden echter is het glad, de sneeuw is er niet verwijderd.Voorzichtig rijden dus … de meeste weggebruikers trekken er zich niet veel van aan….

5. Het uiterste noordwesten van Iran, provincies Oost-Azerbeidjan en West-Azerbeidjan

Om vanuit Ardebil naar Tabriz te rijden moeten we nog klimmen tot meer dan 2000m hoogte. Hier is er een hoogplateau waar de sneeuw maar beperkt is geruimd. Er ligt op de rijweg nog sneeuw, dat hier en daar ijzig is. Vele Iraniërs leggen hun sneeuwkettingen op, ook op de banden van de vrachtwagens. En velen rijden (met of zonder kettingen) alsof er geen sneeuwvlokje op de baan ligt. De gevolgen daarvan zien we langs de weg: vrachtwagens, pick-ups en auto’s liggen naast de weg op de lager gelegen velden, op hun zijkant.

Het koude-gebied in Iran is het gebied in de wijde omtrek van de op één na hoogste berg van het land, de Sabalan (4811m). Na zowat 100km rijden is het ergste voorbij, er ligt nog sneeuw, de dikte is beperkt, en de rijweg is vrij.
Hier sneeuwt het licht, wat verder gaat de neerslag over in regen. Ook hier staan er op de rijweg hier en daar diepe plassen water.

Pas bij Tabriz houdt de neerslag op, hier is geen sneeuw meer te zien.

Voor we vertrokken naar Iran, hebben we de reisplanning naar de Belgische Ambassade in Teheran doorgemaild (zoals gevraagd wordt door FOD Buitenlandse Zaken). We kregen de zege om naar deze regio te reizen.

kaart waar de plaatsen welke we bezoek in West- en Oost-Azerbeidjan zijn aangeduid

Ongeveer de helft van de 3,2 miljoen inwoners van Oost-Azerbeidjan leven in de hoofdstad Tabriz, gelegen op 1340m hoogte.

Getuigen van de oudste bewoning in Tabriz dateren van ongeveer 3000 jaar geleden, het eerste millennium v.C. . Getuige daarvan is de begraafplaats uit het Ijzertijdperk II (1000-600 v.C.).
In 1997 tijdens graafwerken is deze plaats per toeval ontdekt. In 2000 zijn archeologen dan gericht beginnen graven en in 2003 is de begraafplaats uit het Ijzeren tijdperk blootgelegd. De graven bevinden zich op meer dan 3,5m onder het huidige niveau.

er zijn 2 skeletten van bijzonder lange mannen, beiden meer dan 2m. Vele nomaden waren en zijn erg grote mensen

skelet van een vrouw

Omdat men toen geloofde in een nieuw leven na de dood, werden gebruiksvoorwerpen, juwelen en, voor kinderen, speelgoed, mee begraven.

in dit graf zijn 15 voorwerpen teruggevonden

Men vermoed dat op deze begraafplaats ook mensen begraven zijn die tijdens een oorlog ergens gestorven zijn en waarbij hun stoffelijk overschot naar hier is gebracht.

Er is op een wand aangeduid welke vondsten, vooral potscherven, uit welke periode er hier ontdekt zijn.

de verschillende lagen uit verschillende tijdperken

een potscherf uit een van deze perioden 

Tijdens de 13^de en 14^de eeuw n.C. was Tabriz niet alleen hoofdstad, maar ook universiteitsstad en wetenschappelijk centrum van het gehele Oosten. Ook Indiërs en Chinezen kwamen hier. Marco Polo beschreef Tabriz als één van de belangrijkste handelssteden waar zich ook vele Europese kooplieden vestigden.

Tijdens de regeerperiode van sjah Ismael I zetelde de regering in Tabriz. Sinds 1805 was Tabriz de woonplaats van de Kadjaren prinsen.
Voor de opening van het Suez kanaal in 1869 was Tabriz de voornaamste handelsstad in Perzië.
Van 1826 tot 1828 en van 1941 tot 1947 werd de stad door de Russen bezet.
Tabriz was ook bekend voor zijn fijne Perzische tapijten die via Trabzon in Turkije naar Europa werden uitgevoerd. Nu is de machine- en textielindustrie erg belangrijk, naast landbouw en de petrochemische industrie.
Naast al deze industrie is Tabriz een parkstad.

Naar analogie van de Europese culturele hoofdsteden, zal Tabriz in 2018 islam toeristische hoofdstad zijn. We zien overal uitgebreide renovaties. Het zal de moeite zijn om Tabriz in dat jaar te bezoeken. Schrijf het al in je agenda ….

we zien vele soortgelijke affiches, telkens met andere bloemsoorten

De Blauwe Moskee is de voornaamste trekpleister van Tabriz, het gebouw dateert van 1465. Dit bouwwerk is het enige oude gebouw in de stad. Door de grote aardbeving in de 18^de eeuw zijn alle andere gebouwen verwoest, de Blauwe Moskee heeft ook ernstige schade opgelopen. Pas na ongeveer 2 eeuwen, in 1973, heeft een architect het plan opgevat om het gebouw te herstellen.
De naam Blauwe moskee werd gegeven omwille van de kobaltblauwe tegels welke als versiering zijn aangebracht. Bij de herstelling heeft men de tegels niet meer opnieuw gemaakt, enkel wat terug gevonden werd is herbruikt. In de tussentijd van de grote aardbeving (met meer dan 40.000 doden) tot de restauratie, zijn ook verschillende delen gestolen.

rond de moskee is de arcadengang voor het grootste gedeelte al gerestaureerd. De rest zal zeker tegen 2018 klaar zijn

zicht op de Blauwe Moskee vanaf de arcaden

nog een restje van de tegels welke de buitenzijde van de Moskee versierden

inkomportaal van de Blauwe Moskee

 van dichterbij gezien

deeltje nog meer in detail

aantal foto’s binnenin de Blauwe Moskee

een immens gebouw

Naast de blauwe moskee is er de Khaqani tuin. Hier bevindt zich het standbeeld van Khaqani, een belangrijke Iraanse dichter, uit de 13^de eeuw

vanuit de tuin hebben we een zicht op de Blauwe Moskee

100m verder bevindt zich het Oost-Azerbeidjaanse Museum. Het is vooral een etnologisch museum met prehistorische figuren, keramiek, bronzen vondsten, metalen vazen uit verscheiden lang vervlogen tijden en islamitische kunst, alles afkomstig van vindplaatsen uit de provincie Oost-Azerbeidjan

de oudste vondsten in de provincie zijn stenen werktuigen van de Homo erectus (1,5 miljoen tot 400.000 jaar geleden)

aardewerk kom geometrisch versierd, 5000 v.C.

een heel speciale vondst is hier vermeld : een kunstoog gevonden op een vrouwelijk skelet in 2006 in de meest zuidoostelijke provincie. Het kunstoog is gemaakt uit asfalt en dierlijk vet, de haarvaten zijn in goud. Het oog weegt 6,9g. Bij het skelet lag er ook een leder zakje om het oog in op te bergen.

halfweg het derde millenium v.C. werd het rode en witte aardewerk vervangen door grijs aardewerk. Van toen af werd het aardewerk gebakken in een gesloten “oven” waarbij organisch materiaal werd verbrand en het aardenwerk de grijze askleur kreeg

de vrouw werd gezien als de oorzaak van de schepping. Ze was het symbool van de vruchtbaarheid, schepping, liefde en schoonheid. Ze moest gerespecteerd worden. Er werden vele beelden en beeldjes gemaakt van godinnen en vrouwelijke figuren. Ze werden versierd met armbanden, halskettingen, …

Rythons (vanaf 4000 v.C.) werden meestal gemaakt in de vorm van een dier, hier een stier. Ze dienden om een vloeistof in op te slaan

aardewerk in Ardabil stijl werd gemaakt in het laat Ijzertijdperk en in (de tijd van de Parten dynastie (tot ongeveer het jaar 0)

munten uit de 18^de eeuw. In die tijd werden munten gemaakt uit brons, zilver en goud. De eerste twee werden gebruikt in de handel, de gouden munten waren voor de hoge adel.

één van de vele voorwerpen van de Islamitische kunst

Sinds korte tijd hebben de” Geliefden uit het Ijzeren Tijdperk” hier hun laatste rustplaats gevonden. Het zijn de skeletten van een man en een vrouw welke samen begraven werden. De man is 24, het meisje 18 jaar. Zij werden ook gevonden op de begraafplaats van het Ijzeren tijdperk.

ook deze jonge man is erg groot

De archeoloog en tevens conservator houdt met ons een babbel. Hij vertelt dat 3000 jaar geleden, mensen die gelijktijdig stierven, ook samen werden begraven. Daarom zijn de “geliefden” waarschijnlijk niet echt geliefden.

de archeoloog en conservator van het museum. Het is niet moeilijk voor ons om zijn werk te prijzen, het museum is erg goed van opzet

Het voormalige stadhuis wordt nu ook gerenoveerd. Nadien komt hier een museum met o.a. tapijten uit Tabriz

Het voormalige stadhuis herbergt ook enkele collecties voorwerpen.

er staan mooie dahlia’s, herfstbloemen in de tuin van het stadhuis

enkel jonge dames spreken me aan (zoals we tientallen keren per uur aangesproken worden). Ze zijn beide reporter voor een krant

Tabriz blijkt ook al lang bekend te zijn voor de handmatige vervaardiging van schoenen

Tabriz is bekend voor zijn fijne tapijten, welke in de dorpen rondom gemaakt worden, soms thuis, meestal in grote ruimtes waar vele mensen werken aan een groot aantal tapijten.

het grote tapijt op de vloer meet 16m x 7m, gemaakt op bestelling door het gemeentebestuur. De geknoopte draden zijn wol of katoen, gekleurd met natuurlijke plantaardige kleurstoffen

de tapijten welke rechtop getoond worden hebben een lengte van 7m

de tapijten zijn erg kleurrijk. Het duurt maanden voor het vervaardigen ervan en er werken meerdere mensen gelijktijdig aan

deze triptiek is het kroonstuk in de collectie van de stad, heeft een oppervlakte van 22 m² en er zijn 360 kleuren in verwerkt. Gedurende 16 maanden zijn de 11 miljoen draden geknoopt, 30% ervan is zijde, 70% is wol

op het centrale paneel staat in het midden het stadhuis, daar rond 4 belangrijke gebouwen en meerdere belangrijke mensen uit de geschiedenis van Tabriz, waaronder verschillende dichters

aan de ene zijde is Imam Khomeini te zien, aan de andere zijde Ayatollah Khamenei, de geestelijke leider en de leider van het land (deze afbeelding)

Hier in de buurt bevinden zich enkele mooie patriciërswoningen uit de Kadjarentijd (1796-1921). Vanaf 1805 immers was Tabriz de woonplaats voor de kroonprinsen, zonen van Kadjarenkoningen.

dit gebouw is al helemaal gerestaureerd en wordt nu gebruikt als museum voor maten en gewichten. We bezoeken het museum niet

deuren uit die periode (of de kopijen ervan) zijn in massief en dik hout en telkens mooi versierd

een andere patriciërswoning uit de Kadjarentijd. Voor zover we kunnen nagaan heeft dit gebouw geen openbare functie

nog een schitterend gebouw uit dezelfde tijd is nu tourist information in het stadscentrum

het gebouw is maar beperkt toegankelijk voor het publiek, wat we zien is mooi

een jonge vrouw beschildert aardewerk. Nadien worden de stukken nog gebakken

waarschijnlijk is er binnen een spiegelmuur. We zien immers de afbeelding van de gekleurde ramen weerspiegeld

Restaurants bevinden zich dikwijls in de kelder. Hier is de naam enkel nog in het Farsi geschreven, dus we moeten de weg vragen

Een heel eind verder ligt in een smalle straat het Amir-Nezam huis waar het Kadjarenmuseum in ondergebracht is. Dit 200 jaar oude huis was de woonplaats van de Azerbeidjaanse gouverneur.
Als we de foto’s zien van enkele jaren geleden, was dit gebouw uiterst bouwvallig. Nu is het helemaal en erg mooi gerestaureerd.

plafondversiering waarbij hier en daar gebruik gemaakt wordt van spiegels

mooie houten binnendeuren

ramen met gekleurd glas, vooral mooi als de zon schijnt

Er zijn schitterend stukken kristalwerk en porselein tentoongesteld in de muurnissen, achter glazen deuren. Er zijn zoveel schitterende stukken dat het moeilijk is om een keuze te maken voor de blog.

met een afbeelding van een foto van een Kadjaar

Op het “dichterskerkhof”, dat vlakbij gelegen is, bevinden zich meer dan 400 graven van dichters, mystici, theologen en wetenschappers. Er is een modern Dichtersmausoleum opgericht.
Iran met zijn vele talen hebben steeds heel wat dichters gekend. De gedichten zijn voor ons, westerlingen, onbegrijpbaar.
Ook hier wordt er grondig gerestaureerd, het kerkhof is nu een diepe put.

het mausoleum is nog te zien, zij het achter een grote afsluiting

Op weg naar de bazaar zien we een moskee waarvan de koepel vol vogels zit

De bazaar is ook ingeschreven op de Unesco Werelderfgoedlijst.

Enkele gebouwen gaan terug tot de Safawidetijd (16^de eeuw), de meerderheid van de gebouwen stat echter uit de Kadjarentijd (19^de eeuw).

in deze grootste bazaar van Iran werken meer dan 100.000 mensen, en er lopen nog veel meer bezoekers door de gangen en in de winkeltjes

net zoals in de bazaar van Tehran zijn ook hier chique winkels te vinden

grote zaal in de bazaar (timsche). Deze hier is vrij leeg zodat de structuur goed te zien is

een andere zeer mooie zaal, hier met meer winkels

er zijn ook verscheidene binnentuinen waar we een inkijk hebben op de winkels aan de “achterzijde”, dikwijls het kantoor van de eigenaar

dit is een toegang vanuit de binnentuin tot de bazaar

we gaan even binnen een mooie tapijtenzaak, de mannen zijn blij dat er foto’s genomen worden. Tapijten van Tabriz zijn erg beroemd, ze bestaan uit fijne wol

naast de tapijten zijn er ook een aantal typische voorwerpen waarrond tapijt geknoopt is. Schitterend!

er zijn verschillende winkels waar de ruwe schapenwol verkocht wordt, andere winkels verkopen voorwerpen om de wol te bewerken

deze man verkoopt kleurstoffen om de wol te verven. Zijn producten zijn afkomstig van verschillende landen, overal ter wereld

buiten de bazaar komen we in een straat waar bijna elke zaak het vervolg van het tapijtenverhaal verkoopt. Er worden strengen of bollen gekleurde wol, of draden gekleurde kunststof verkocht om tapijten te knopen. Ook de patronen zijn draadje per draadje uitgewerkt

elke knoop wordt door een hokje voorgesteld … niet eenvoudig om de gedachten erbij te houden ….

ook de opgespannen lange draden worden op de kader verkocht

hier is het tapijt al gedeeltelijk geknoopt. Nadat het ganse tapijt klaar is, moeten de draadjes geknopt of geschoren worden … met de schaar …

allerlei noten, veel meer soorten dan we kennen

enkele winkels verkopen witte suiker onder allerlei vormen. We lezen dat suiker wel gebruikt wordt om in de privésfeer te stoken ….

bloemkolen, immens groot, goed voor een ganse familie inclusief grootouders en kleinkinderen

de tapijtenafdeling is beperkt geopend. Na 15u is hier alles gesloten

In de bazaar zijn verschillende moskeeën te vinden, zoals de Hojatoeslam moskee. Het gebouw is indrukwekkend met zijn 5x11 zuilengalerijen. We komen er donderdagavond langs, nu zijn de gebouwen gesloten en opgeruimd voor morgen, vrijdag.

één van de moskeeën, deze bij de centrale toegang tot de bazaar

de toegang tot de Vrijdagsmoskee en alles wat er achter zit is of wordt gerestaureerd

Nog als laatste, het brood in Tabriz heeft wel een heel speciale vorm

We zien mensen op straat lopen met broden over hun arm hangend, als een ober met een extra lange servet

Na een dag waarbij we 19 km stappen door Tabriz, is vrijdag een verplaatsdag. De verschillende bezienswaardigheden liggen op redelijk verre afstand, in totaal rijden we 350 km.

Op weg naar het verre noordwesten rijden we eerst naar Jolfa waar zich in de buurt het StephanusKloosterbevindt. Dit Armeens-kristelijk klooster werd samen met het Thaddeus klooster en enkele Armeense kapellen, in 2008 op de Unesco Werelderfgoedlijst ingeschreven.

Jolfa, het dorp waar zich het klooster bevindt, is de grenspost naar het land Azerbeidjan. Omdat het vrijdag is (“zondag” in Europa) is er weinig verkeer op de baan. Ook hier rijden we langs nietszeggende dorpen. Het landschap is eerst beige en dor, later krijgen we meer bergen en rotsen te zien. Het begint ook weer te regenen.
De grens tussen Iran en de voormalige USSR, nu Armenië en Azerbeidjan, wordtvoor het grootste gedeelte gevormd door de Aras (rivier).

De weg langs de Iraanse zijde vanaf Jolfa, loopt net langs de rivier, meestal iets hoger op de helling. Aan de overzijde staat er prikkeldraad op enkele meter van de rivier, daaarnaast loopt een spoorlijn. We zien één trein.
We zien regelmatig een bord waarop in tekeningen is weergegeven dat vissen, zwemmen, filmen en fotograferen, verboden is.

Het landschap is woest, rode rotsen langs de linkerzijde, de rivier met lichtend groen water langs de rechterzijde.

door de mist komt de rode kleur niet ten volle tot uiting

5km noordelijk komen we langs Khajeh Nazar, een oude karavanserai. Het gebouw was ooit begonnen om een vooraanstaande gast te ontvangen, maar is nooit afgewerkt. In 2003 werd de Karavanserai ingeschreven in een Iraanse lijst met belangrijke werken.
Aan de overzijde van de rivier stond er een soortgelijke karavanserai, gebouwd door dezelfde bouwheer. Dat gebouw is helemaal met de grond gelijk gemaakt.

de karavanserai ligt iets lager, we hebben een mooi overzicht wanneer we naderen

aan de overzijde van de Aras (te zien op de foto) ligt ook een mooi gebergte

We zien een afbeelding waar we zien hoe de gebouwen vervallen waren.

afbeelding waar de vervallen gebouwen op te zien zijn

foto van de toestand na de werken

Ondertussen echter is het ganse complex helemaal gerenoveerd en te bezoeken. De provincie of het land doen de moeite om vele oude gebouwen terug in hun vroegere glorie te herstellen!

 binnenplein van het gebouw

langs drie zijden in de karavanserai was er plaats voor de mensen uit de karavanen om te overnachten en te eten. De dieren stonden veilig op het binnenplein. Ook zij kregen voer. Bij valavond werden de gebouwen gesloten zodat iedereen veilig binnen was

aan elke zijde is er een toegangsdeur, ook weer met gekleurd glas

Iets verder ligt de Armeense Choopman kapel of herderskapel, gebouwd in de 13^de eeuw.

Aan de overzijde van de rivier stond er een soortgelijk exemplaar, maar ook dat is volledig verdwenen. In 2008 is deze kapel, samen met de twee kloosters welke we vandaag bezoeken, op de Unesco werelderfgoed lijst ingeschreven.

De Iraanse staat heeft de kapel in 2015 volledig gerestaureerd. Ze is opnieuw ingewijd, nu is ze gewijd aan de Iraanse martelaars die in de vele aanvallen door Rusland, gesneuveld zijn.

Nog eens 25km noordelijker, nog steeds bij de Aras rivier, in een verlaten vallei op 890m hoogte, ligt het klooster. Het Sint Stephanosklooster en de bijhorende kathedraal werden genoemd naar de eerste christelijke martelaar.

vanaf de parking is er een wandelweg en trappen naar het klooster

Over het ontstaan van het klooster zijn er verschillende meningen. Eén ervan zegt dat de eerste bouw reeds in de eerste eeuw n.C. hier opgericht is door de apostel Bartholomeus.

de kerk binnenin wordt nu helemaal gerestaureerd. Ook andere gebouwen moeten nog volledig worden aangepakt.
De mensen in het kerkportaal blijken ’s avonds de manager en account te zijn van het hotel waar we zullen verblijven, samen met hun familie

Er zijn cellen voor monniken, ooit was hier een soort seminarie waar in totaal duizenden mensen zijn opgeleid.

gang met de cellen voor de monniken

cel binnenin

Het klooster was omgeven met versterkte muren en 7 torens.

een klein gedeelte van de omwalling

Na de verovering door het Turkse leger op het einde van WO I, werd het klooster geplunderd en de bibliotheek werd verbrand.

hier is nu een museum ingericht met nog een deeltje een weergave van de vroegere muren en plafond

met de hand geschreven Armeense bijbel

Armeens muziekinstrument

Het oudste gedeelte van het klooster dateert uit de 13^de eeuw, een ander gedeelte uit de 15^de eeuw.

een aantal details van de buitenmuren van de kerk

nog niet gerestaureerde deur

toren van de kerk

In het noordelijk gedeelte van de provincie Oost-Azerbeidjan zien we vele akkers welke tijdens de zomermaanden waarschijnlijk graangewassen dragen. Het noorden van de provincie West-Azerbeidjan echter is overwegend steppe-achtig. Dichter bij de Turkse grens, rijden we op grotere hoogte en hebben we een beter zicht. De grens tussen Turkije en Iran wordt gevormd door bergen waar nu wat sneeuw ligt.

Dichter bij de Turkse grens, dus meer westelijk, komen we in de omgeving van Chaldiran. Hier werd ooit een slag gewonnen door het Osmaanse leger tegen de Safawiden, waarna Ismael I het sjiisme als staatsgodsdienst invoerde.

Het Thaddeus klooster, dat samen met het Stephanusklooster en de kapel ingeschreven in op de Unesco Werelderfgoedlijst, is belangrijk voor de Armeense christenen.

ook dit klooster ligt eenzaam. De zwarte ommuring vormen de omwalling tegen invallen.

vlakbij ligt een klein en erg arm dorpje. Hier wonen islamitische Koerden (soennieten)

de omgeving van het klooster

Thaddeus stierf hier als martelaar ergens tussen 60 en 64 n.C. . In het jaar 68 zou hier een eerste kapel gebouwd zijn, die later tot klooster werd omgezet. In de 10^de eeuw dachten geschiedschrijvers hier het skelet van Thaddeus te vinden. Het oorspronkelijke klooster op deze plaats zou het eerste geweest zijn van de christelijke kerk.
Nu is er een oudere kerk, gebouwd in overwegend zwarte steen (14^de eeuw), en een “jongere” kerk (16^de eeuw), gebouwd in licht gekleurde kalksteen, te zien. Er waren ook 47 cellen voor monniken en er was een seminarie.

enkele van deze cellen

de tuin

Al die gebouwen en de tuinen lagen binnen stevige muren met 5 wachttorens.

links de oudste kerk, gebouwd in zwarte steen, rechts de jongere kerk, gebouwd in kalksteen

versieringen op het oudste deel van de kerk

In het voorjaar van 1918 werd het klooster bestormd door het Turkse leger, werden vluchtelingen in het klooster vermoord en gingen de botten verloren.
De laatste abt van het klooster stierf in 1948. Sindsdien woonden er geen monniken meer. Elk jaar echter in juli komen Armeense christenen hier om de heilige te vieren.

de kerk gezien vanaf de toegang. De restauratiewerken zijn hier in uitvoering

in de kalksteen zijn figuren uitgehouwen

de toegang tot de kerk

het altaar staat in de oude kerk

We overnachten in Maku, op ongeveer 10km van de grenspost met Turkije. Reizigers welke uit Europa met de eigen wagen of camper naar Iran trekken, nemen deze grenspost.

vanuit Maku kan bij helder weer de hoogste berg van Turkije gezien worden, de Ararat (5137m), met zijn buur, de “kleine Ararat”. Nu is het helemaal geen helder weer, daarom een foto van een foto
Omdat we op geen enkele kaart het hotel gesitueerd zien, vragen we de weg. Een vriendelijke autobestuurder -met zijn familie in de wagen- rijdt ons voor, zo ongeveer 6-7 km tot we ter plekke zijn, met veel plezier gedaan voor de Belgique mensen. We worden dikwijls welkom gegeten, soms blijven mensen staan om een babbel te houden, steeds erg vriendelijk!

Maku ligt in een kloof, dit is het zicht op de noordzijde

 hier de zuidzijde met links onderaan de rivier welke de kloof vormt

gelukkig is het weer vandaag beter zodat we de omgeving zien

Hier eindigen we in het meest noordwestelijke stadje van Iran. Morgen trekken we richting zuiden.