Reisverhaal «de woestijn, dorpjes, oase en de stad Yazd »

Iran, misschien wel de oudste beschaving, het land tussen oost en west | Iran | 3 Reacties 18 November 2016 - Laatste Aanpassing 25 November 2016

10.een voorproefje van de woestijn

Buiten de stad volgen we met de auto de loop van de Zayandeh rud rivier. In principe mondt de rivier uit in de zoute woestijn, een soort lagune waar het water verdampt.Wanneer er voldoende regen zou zijn, is er een beetje water in het zout-moddermeer.Nu is er niets, dus we haken af bij het laatste dorp aan de Zayandeh rud.

Kaart Zayandeh Rud waarbij Isfahan ongeveer in het midden ligt

Hierbij volgen we de rivier langs 105 van zijn laatste 140km.

De eerste stop is Barsian.Hier bevindt zich een oude moskee, uit de tijd van de Seldsjuken (1038-1194).Ze is niet meer te bezoeken, de koepel en de grote en brede minaret echter zijn de moeite waard.

aan de buitenzijde goed onderhouden, wanneer we echter door het hek kijken zien we dat het hek waarschijnlijk niet meer geopend wordt, tenzij om er nog wat rommel bij te gooien

de minaret heeft mooie versieringen

In het dorpje is er een kleine markt op vrijdag.We stappen tussen de mensen door om bij de moskee te komen.Iedereen kijkt naar ons alsof we van een andere planeet komen.De mensen zijn vriendelijk, we zeggen hen goede dag en ze reageren terug.

Volgende halte is Ezhyeh.Hier bevindt zich een brug uit bakstenen over de Zayandeh Rud uit de tijd van de Safawiden (1501-1722).Er is een plasje water te zien in de rivier.

twaalf bogen telt de brug

het beetje water laat weerspiegeling toe, mooier dan een brug over zand

Het meest opvallende hier zijn de verschillende duiventorens, meestal gebouwd in de tijd van de Safawiden.

5 duiventorens zijn hier dichtbij te zien

Rond Isfahan werden vooral meloenen en komkommers gekweekt.De beste meststof in die tijd was uitwerpselen van duiven.Daarom bouwde men hoge duiventorens waar plaats was voor zeer veel duivenfamilies om er te nesten.De landbouwers verzamelden de mest.

een gerestaureerde duiventoren

deze torens hebben ook hun charme

In Ezhyeh zien we 5 dergelijke torens staan, in verschillende staat van verval.Sinds de chemische productie van meststoffen immers, hebben de boeren geen duiven meer nodig.
We stappen naar de best bewaarde toren om enkele foto’s te nemen en we keren dan terug.
Ali komt naar ons toe gereden om te vragen (in het Farsi) of we deze toren willen bezoeken.Ja natuurlijk. We moeten plaats nemen achteraan op de brommer en we keren terug.

Ali heeft een sleutel zodat we binnen kunnen.Wat een (letterlijk) duivenhotel … .
We klimmen naar de eerste verdieping om alles nog beter te kunnen bekijken.

door stenen op deze manier op te stapelen, worden veel plaatsen gevormd waar duiven kunnen nesten

er zijn in de toren verschillende kolommen gebouwd, elk goed voor heel wat duivenmest

bovenaan zijn er voldoende gaten zodat de duiven gemakkelijk naar buiten en naar binnen kunnen

Hebben wij geluk dat de man ons aan speekt om de duiventoren op de grond van zijn vader te bezoeken.

zoals zovele mensen in Iran, put ook Ali plezier uit het feit dat hij ons ziet genieten van het bezoek dat hij mogelijk maakt

hierna brengt Ali ons terug tot bij de auto

Varzaneh is het laatste dorp op de Zayandeh Rud (rud betekent rivier).Het ligt aan de rand van de zeer zoute moerassen (als er voldoende water is).Varzaneh heeft een oude Jame moskee met minaretten uit de tijd van de Seldsjoeken (1038-1194).De Seldsjoeken waren een Turks volk, die oorspronkelijk ten noorden van de Kaspische Zee en in Mongolië leefden.
Zij vormden het Groot Seldsjoeken Rijk (1140 tot 1194).
De moskee is uitgeleefd, niets bijzonders meer.Er is nog een gedeelte van een bakstenen minaret te zien.

De vrouwen dragen hier witte chadors (hoofddoeken), een gebruik dat waarschijnlijk terug gaat tot de voorislamitische tijd.

We stappen naar de rivier, hier bevindt zich een bakstenen brug met 10 bogen uit de tijd van de Safawiden.Tot onze verbazing echter staat de rivier hier vol water.Bij nader toezien blijkt hier een kunstmatig meer gevormd te zijn, door de rivier stroomopwaarts en stroomafwaarts af te dammen

ongelooflijk deze hoeveelheid water

Daarom komen hier bussen vol inwoners uit Isfahan om vandaag van hun vrije dag te genieten.Ze zitten in het park bij de rivier in groepen familie of vrienden, ze hebben hun picknick mee, anderen hebben een BBQ vuurtje mee.Er zijn enkele motorbootjes en pedalo’s ter beschikking.
Weer wuiven de mensen, sommigen spreken ons aan.Hier en daar wordt ons voedsel aangeboden.

deze vrouw dringt zo aan dat we wat gebakken vlees aannemen.Ze spreekt vrij goed Engels

Van uit Varzaneh rijden we naar de woestijn met zijn zandduinen, 10 km zuidelijker.Hierbij verlaten we de rivier.

Vandaag vrijdag zijn de mensen vrij en gaan ze naar buiten.Hier bij de duinen kunnen ze in een 4X4 met chauffeur, instappen om een snelle rit op en over de duinen te maken.Het is bijna zoals op een achtbaan in een pretpark, het enige, de jeeps blijven op de grond, ze gaan niet over kop.

overal zijn er jeepsporen

er is weinig begroeiing, bij stevige wind verplaatsen de duinen zich

Veel mensen komen hier gewoon even wandelen of zitten.De temperatuur is hier een heel eind boven 20°C!

warme en droge lucht, dus regelmatig drinken

we zijn in de buurt van twee gezinnen waar de vrouwen hun hoofddoek wat bedekt af doen en in een T-shirt met korte mouwen zitten.Het is hier zo immens wijds dat mensen ver uit elkaar kunnen zitten en zich van de regels niet al te veel aantrekken

Op sommige plaatsen zien we duidelijk het zout.Zout in de bodem wordt opgelost tijdens het regenseizoen.Tijdens het droog seizoen zet het zout zich dan af bovenop het zand

Ondanks de nabije woestijn, de droogte en het verlies aan water, wordt hier toch nog katoen geteeld, een plant die massa’s water verslindt, zo een 8000l voor 1kg katoen!

11. door de woestijn naar Yazd, provincies Isfahan en Yazd

Vanuit Isfahan rijden we naar het oosten en kunnen we het veilige westelijke deel van de Dasht-e Kavir bezoeken.
Op weg naar de woestijn stoppen we nog in enkele plaatsen, de eerste is Na’in.

Nain werd in de tijd van de Sassaniden gesticht (264-642 n.C.), de stad is bekend om zijn tapijten.
De stad is een verkeersknooppunt, de hoofdweg leidt in het noorden naar Teheran, in het zuiden naar Yazd, Pakistan en de Perzisch Golf.De andere weg komt van Isfahan en gaat de Daht-e Kavir woestijn in, naar o.a. de noordoostelijke stad Mashhad.

11. door de woestijn naar Yazd, provincies Isfahan en Yazd

Vanuit Isfahan rijden we naar het oosten en kunnen we het veilige westelijke deel van de Dasht-e Kavir bezoeken.
Op weg naar de woestijn stoppen we nog in enkele plaatsen, de eerste is Na’in.

Nain werd in de tijd van de Sassaniden gesticht (264-642 n.C.), de stad is bekend om zijn tapijten.
De stad is een verkeersknooppunt, de hoofdweg leidt in het noorden naar Teheran, in het zuiden naar Yazd, Pakistan en de Perzisch Golf. De andere weg komt van Isfahan en gaat de Daht-e Kavir woestijn in, naar o.a. de noordoostelijke stad Mashhad.

De Jame-moskee (Vrijdagsmoskee) werd in 960 gebouwd. De minaret met zijn achthoekig grondvlak is van de 11^de eeuw.

het bovenste, versierde gedeelte van de minaret

Vooral de Mihrab (nis welke gericht is naar Mekka) is mooi.

de smalle hoge mirhab

detail van het bovenste, rijkelijk versierde gedeelte

rond de mirhab is ook de muur, een boog en zuilen op dezelfde manier versierd

er is ook nog een preekstoel uit de 14^de eeuw

de zuilen rond het binnenplein hebben aan elk van de vier zijden een andere baksteenstructuur

Er is een ondergrondse bidplaats, om de hitte tijdens de zomermaanden op te vangen, maar vooral in de winter tegen de koude.

om er te komen moeten we een ondergrondse gang door wandelen

hier kwam via een kanaal water uit een qanat, het water zorgde voor afkoeling samen met de windtoren

een koepel en enkele windtorens om de ondergrondse ruimte vooral te koelen

Het Pirnia herenhuis is van 1560, het etnologisch museum is erin onder gebracht. Er zijn motieven te zien die de liefdesgeschiedenis weergeven, verder zijn er landbouwwerktuigen, keramieken, een weefstoel en handwerktuigen te zien. Het museum zelf houdt niet veel in, het gebouw des te meer.

de deuren in de traditionele huizen zijn bewerkt en dragen vrij zwaar beslag

de kamers liggen rond een binnentuin

boven is er een zaal open naar de tuin. Het plafond bevat stalactieten

op de muren zijn er taferelen uit een Perzische liefdesgeschiedenis uitgebeeld

in een kamer staan 4 grote stenen vaten, bovenaan met een deksel, onderaan met een opening. De opening kon afgesloten worden, in de vaten werden granen bewaard

in een ander zaaltje zit een man. Hij maakt kilims (geweven muurtapijten) uit schapen- en kamelenwol

Verder is er de oude stad, grotendeels ingevallen,  de Narenj citadel. De citadel stelt op zichzelf niets meer voor, maar de ruïne heeft wel iets speciaals.

de toestand van vele huizen

de citadel

We wandelen rond in de oude stadswijk, heel veel woningen zijn onderaards met een koepel boven de grond en windtorens, een woning om de zomerse hitte te kunnen trotseren.

toegang tot de ondergrondse woning

Het is vandaag 19 november. Morgen is de 40-dagen passie voor de moord op Imam Hoseyn, meer dan 1000 jaar geleden, ten einde. Morgen vroeg wordt er weer gratis voedsel uitgedeeld. In een grote ondergrondse keuken én op een plein zijn de voorbereidingen aan de gang om voedsel te maken voor vele duizenden mensen. De gelegenheidskoks hebben plezier in hun werk.

In de ondergrondse keuken worden we uitgenodigd een kijkje te komen nemen. Het is er snikheet, de mannen geven ons enkele mandarijnen en enkel grote granaatappels.

In de bijna verlaten stadswijk is er ook een bazaar, geen winkels of mensen, ook al vervallen., maar de gang is gerestaureerd en proper.

Als we later vragen wat er gebeurd is, krijgen we het antwoord dat vele mensen verhuisd zijn, of naar grotere steden of naar het buitenland. Er is immers bijna geen werk in Na’in. Vermits de huizen en winkels in privaat bezit zijn kan de overheid hier niets aan doen, niet saneren en niet afbreken …..

Het dorpje Mohamadiyehligt maar 1,5km van Na’in. Langs de weg zijn er werkplaatsen waar kamelenhaar wordt geweven voor het habijt (Aba) van klerikalen.

de man weeft kamelenwol, de stof wordt gebruikt voor de zware bruine mantel waelke de geestelijken dragen tijdens het koude seizoen

Er bevinden zich twee kleine, oude moskeeën in het dorpje, evenals verscheidene Windtorens.

op de achtergrond een fort, meer op de voorgrond de gouden koepel van een moskee

Nog maar korte tijd geleden in in het dorp een onderaardse molen die door water uit een qanat (onderaardse waterleiding) werd aangedreven, ontdekt geworden.
Ik had enkele maanden geleden al contact gehad met Mahmud, de lokale, welbekende gids, om in het qanat-systeem een geleid bezoek te kunnen afspreken. De man zou niet vrij zijn vandaag.
Ik stuurde hem gisteravond nog eens een mailtje, en vandaag, net nadat we de oude stad hebben bezocht, komen we hem tegen bij de oude moskee.
Blijkt dat rond deze periode 5 miljoen Iraniërs naar Karbala in Irak trekken, samen met 13 miljoen Irakezen en nog 2 miljoen andere volkeren. Karbala is de plaats waar Imam Hoseyn vermoord werd.
Omdat de toeloop zo reusachtig is weigert Irak Iraniërs welke geen speciaal visum hebben. Dus Mahmud keert terug naar Na’in en vindt ons bij de Jame moskee.
Hij is de enige persoon welke een sleutel heeft en een bezoek voor een kleine groep in het onderaards water en molensysteem organiseert.

de toegang bevindt zich op een begraafplaats. Hier dalen we de trappen af waardoor we in de gang komen die afdaalt naar de maalinrichting

de gang die van 0m tot -26m afdaalt

Blijkt dat er in Iran zo een 54.000 qanatsystemen bestaan, water dat van hogerop komt, verzameld wordt en via ondergrondse tunnels vervoerd wordt. Wie het ooit heeft gegraven, hoe oud ze zijn, … is niet geweten. Er bestaan hierover geen bronnen. Het is wel zo dat ze al meer dan 1800 jaar af en toe vernoemd worden.

Op enkele plaatsen in Iran, waarvan één hier, werd het vallende water gebruikt  om een ondergrondse watermolen te laten draaien. Die draai-energie werd gebruikt om een molensteen te laten werken zodat graan werd gemalen. Twee ezels werkten hier ook, enerzijds voerden ze graan naar beneden, anderzijds voerden ze bloem naar boven.

het qanatwater stroomt door gebouwde qanats op ongeveer 9m diepte. Om de watermolen te laten werken valt het water tot 26m diepte, waardoor er kracht genoeg kan geleverd worden om de schoepen van de watermolen te laten draaien

een houten deur, meer dan 150 jaar oud, ingeolied tegen termieten, om de toegang in het verleden af te sluiten

kopie van het rad dat water opving en rond draaide

molenstenen om het graan te malen

nu moeten we de trap opklimmen om de toegang tot de qanat te bereiken

om tot bij de qanat te komen, kruipt Stephan door een lage gang voor 12m

de watervoerende qanat, ongeveer manhoogte

Ongeveer 50 jaar geleden zijn er dieselmotoren ingevoerd, veel gemakkelijker en efficiënter.
De eigenaar van de grond waaronder de watermolen werkzaam was, wilde van de tunnel af geraken. Kinderen speelden immers in de gangen, een gevaarlijke eigendom. Daarom liet hij de gangen (niet de qanat) opvullen met grond.
Het bestaan van de ondergrondse molen kwam ter ore van de lokale heemkundige kring. Zij lieten de gang en het ganse systeem werd uitgegraven. Nu kunnen bezoekers via Mahmud het systeem bezoeken.

Dieper in de woestijn ligt Anarak, een pittoresk gelegen dorp in de woestijn.

er zijn nog verschillende resten van versterkingstorens te zien

enkele huizen hebben mooie versieringen, vooral de oudere huizen zijn uniform bestreken met het mengsel

het mengsel van een soort klei of grond, samen met wat stro en mest

centraal in het dorp kan men door irrigatie vetplantjes kweken

een man wenkt ons iets te komen drinken. Omdat het vandaag het einde is van de Imam Hoseyn rouwperiode delen mensen weer (gratis) voedsel en drank uit aan iedereen die voorbij komt

de thee-man laat zijn theepot voor wat ze is en toont ons zijn dorp waarvan hij zegt “United States is for me Anarak”

de man spreekt slechts enkele woorden Engels, in het Farsi doet hij een ganse uitleg met gebaren ondersteunt zodat we denken iets te begrijpen 

Rond Anarak zijn een aantal verlaten mijnen waar vooral loodhoudende mineralen werden gevonden.

Door te googlen vind ik het een en het ander, schitterende mineralen zoals wulfeniet (loodmolybdaat -PbMoO₄), mimetiet (chloorhoudend loodarsenaat – Pb₅(AsO₄)₃Cl), mimetiet gemengd met barietkristallen (bariumsulfaat – BaSO₄), alles afkomstig van dit gebied.

 een wulfenietkristal, bezet met calcietkristallen gevonden in de omgeving in de Dasht-e Kavir (foto van internet)

mimetiet, gevonden in een mijn in de omgeving van Anarak (foto van internet)

mimetiet met barietkritsallen, gevonden bij Anarak (foto van internet)

Voor mensen die geïnteresseerd zijn in al de soorten mineralen en de vindplaatsen in de regio, zie http://www.mindat.org/loc-14406.html

Op verschillende plaatsen langs de route zien we kalksteen- of tufsteenontginningen, de meeste liggen er verlaten bij.

soms is het landschap heel monotoon vlak, meestal zijn er echter bergen veraf of dichtbij

250km voorbij Na’in komen we aan een afslag richting Mesr. De weg is niet geasfalteerd, maar voorzien van kiezel, soms OK soms erg hobbelig. Gelukkig maar voor 35km.

Uiteindelijk
komen we bij de kleine oase Farahzad Village. Zowat het ganse gehuchtje is één familie, de Tabatabaei familie. Ze runnen een lodge en doen wat aan landbouw.

een knalgroene oase waar tijdens het seizoen 5 families wonen, in volle zomer woont hier slechts 1 familie

de gebouwen zijn ook hier met het bekende mengsel bestreken

De  nederzetting is bekend geworden door de boom op de binnenplaats van de lodge

de beroemde boom, een eucalyptus, is tijdens de ijskoude winter van 2007/2008 gesneuveld

hier verloopt het leven traditioneel, we zitten op de grond (of op een kussen) voor de maaltijden

we hebben de enige kamer met privaat sanitair gereserveerd. Hier kunnen 6 mensen slapen, in het laagseizoen echter slapen wij hier alleen. Hierdoor kunnen we elk 3 matrasjes gebruiken

Hoessein Tabatabaei, zoon van de eigenaar, runt hier de lodge. Er zijn verschillende personeelsleden, ook de mama helpt

het gebouw aan de buitenzijde, de typische kleur en de typische gebogen daken

De oase ligt aan de rand van de lege Dasht-e Kavir (woestijn).

iemand in het dorp houdt dromedarissen, voor het vlees

daar waar de oase eindigt beginnen de zandheuvels

Hier kan men de woestijn verkennen op een kameel, wandelen of jeeptouren maken.

We starten met een jeeptour, samen met een Waals koppel en hun gids. Hun gids is een Franssprekende Iraniër. De gids is tolk tussen de jeep-chauffeur en wij 4.

Farahzad ligt aan de rand van een zandduinen woestijn, dus de jeep gaat op en neer, soms erg steil, soms erg schuin-hangend. Eénmaal blijft de jeep steken, iedereen er uit, bandenspanning wat lossen, wat uitgraven en weer verder.

doordat het zand zich verplaatst komen we plots in diep zand terecht …

Het landschap is erg gevarieerd, soms vlak, soms duinen, soms met vegetatie, soms zonder.

beneden staat er, na een flinke regenbui, water

zoals we vooraf al wisten, is de temperatuur hier vrij laag. Blijkt dat het in de woestijn ook kan sneeuwen, maximaal eenmaal per jaar. Meer dan 20 jaar geleden is het 38 dagen aan één stuk minder dan -20°C geweest, veel dieren hebben dat niet overleefd

We komen langs een rivier, super zout water. Geen enkel dier kan hier komen drinken.

in het water zijn de gronddeeltjes met een korst zout bedekt

hetzelfde geldt voor de bodem die nu vast is, maar tijdens het regenseizoen ook onder water staat

een pak zoutkristallen, we kennen de samenstelling van het zout niet, waarschijnlijk is het belangrijkste gedeelte keukenzout

Op een andere plaats is het zand opgewaaid tot een speciaal landschap, genoemd “het bed van het mooie meisje”

een typische woestijnplant

de takjes dichterbij gezien. Het omcirkelde structuurtje bevat water waardoor de plant nog beter bestand is tegen de droogte

de bloempjes van de plant

Wat later stoppen we bij een bron. Hier is een soort meer, het water is bijna zoet water. Hier groeit een grassoort, welke zout opneemt zodat zoet water overblijft.

Zowel de woestijnwolf als de dromedarissen komen hier drinken. Blijkbaar verstoppen de wolven zich in het gras, soms dagen achtereen. Tot er een kudde dromedarissen komt drinken. Is er een kalf of een trager dier bij, helaas dat is dan voedsel voor de roedel woestijnwolven.

Hier maakt de chauffeur een kampvuur met dor hout van een struik. Hij zet thee, wat vragen stellen en een tijdje later rijden we terug.

Plots zien we een kudde dromedarissen. Vele leven in het wild, van de magere vegetatie die de woestijn levert. We zijn echter niet ver meer van de oase Farahzad, ’s avonds komen vele dromedarissen echter naar een kraal waar ze nog voedsel en drank krijgen.
Dromedarissen worden vooral voor het vlees gehouden, hun wol kan gebruikt worden voor de pij-weverijen, hun bot kan gebruikt worden voor het maken van allerlei voorwerpen.

Wandelen doen we in Mesr, een grotere oase. De oasen kunnen enkel bestaan dank zij de aanvoer van water via een qanat. Hier in Mesr is het qanatwater minder zout dan in Farahzad.

men kweekt hier druiven

en granaatappel

een plant welke als dierenvoer wordt gebruikt

tractoren welke hier gebruikt worden

een auto die waarschijnlijk niet meer gebruikt wordt

 veestapels zijn hier erg klein, hier enkele geiten

 erg waardevolle koeien

het voornaamste boerderijdier, dat ook in het wild voorkomt is de dromedaris, hier als kameel benoemd

Later wandelen we ook in en rond Farahzad

dankzij het water van een qanat kan hier aan landbouw gedaan worden. Het water komt uit de bergen, ongeveer op 25km afstand

rapen

waarschijnlijk dierenvoer

en gerst staan nu op het veld

Vroeger op het seizoen is er ook extensieve graanteelt

we zien verscheidene palmen, aan deze hangen de dadels nog te rijpen

 het is bijna onwerkelijk, in volle woestijn is er dank zijn qanatwater landbouw mogelijk met fris groene velden

op het hoogste punt van de oase komt de qanat aan de oppervlakte

er wordt een kunstmatig meer gevuld

het hoofdkanaal is gecementeerd, zijkanalen zijn gewoon in het zand gegraven. Kanalen kunnen afgesloten worden, soms met een steen (in de gemetste kanalen),

meestal wordt een gegraven kanaal met slijk (een soort dijkje) afgesloten

door het gegraven kanaal ergens af te sluiten, en het dijkje naar een veld open te maken, loopt het veld op een natuurlijke wijze vol met water

de boer moet niet investeren in pompen, er komt geen elektriciteit aan te pas, de velden worden enkel met behulp van een schop en wat mankracht bevloeid, ecologische kan niet

wanneer het ganse veld ondergelopen is (doordat het veld in een helling ligt)

wordt de toegang met modder afgesloten, terwijl de toegang tot het volgend veld geopend wordt

Natuurlijk maken we en ritje op een “kameel”, eigenlijk een dromedaris. Kamelen komen niet voor in Iran

dromedarissen welke bereden worden dragen een zadel, gemaakt uit hout en bedekt met doeken en matten

er zijn enkel kalfjes en een aantal vrouwelijke dromedarissen zijn nog drachtig

de dieren krijgen een band rond de kop. Om ze te bepakken, moeten de dromedarissen op de knieën gaan liggen, eerst de voorpoten buigen, nadien de achterpoten. Soms willen ze niet en dan is er weinig aan te doen dan wachten

het eerste dier is een mannetje, daarna komt een vrouwtje en dan nog een jong mannetje. De laatste moet nog leren in het konvooi te lopen en wordt dus nog niet bereden

hup, er op wippen, we blijven jong ….

en weg zijn we

het meest rare is wanneer we een steile duin afdalen, …. geen nood we blijven zitten

een half uur op de rug van een dromedaris valt best mee. Mannen welke vele dagen of weken rond trokken met de karavaan, zaten beurteling op de dromedaris en liepen ze er naast

ik ben afgestapt, het volgende dier van de karavaan wacht op een volgend bevel om weer op de knieën te gaan

Nog een wandeling in de woestijn. We moeten er voor zorgen dat we steeds de oase blijven zien, want eens we enkel nog zand zien in alle richtingen is een natuurlijke oriëntatie nog moeilijk …

na een korte tijd zitten onze schoenen vol zand

we zien verschillende sporen

enorme zandwoestijn, en we zien nog maar een heel klein deeltje ervan -het grootste deel van deze woestijn zou uit steen bestaan

we lopen op de kam van een hoge duin, het zand houdt ons nog vrij goed

het evenwicht bewaren

Na twee nachten onder de woestijn-sterrenhemel gaan we verder in zuidelijke richting. Er is zoveel te zien in Iran! We blijven in de woestijn gedurende de ganse route tot in Yazd. Yazd zelf is ook een woestijnstad.
Bij het guesthouse waar we verblijven lezen we: in Yazd regende het in 2015 29mm, evenveel als een bui in Europa.
Yazd is de hoofdstad van de gelijknamige provincie, een provincie die vooral woestijn kent. De oppervlakte is ongeveer 130.000km², 4,3 maal de oppervlakte van België, er wonen echter maar 1,1 miljoen mensen in de Yazd provincie. Yazd is een van de provincies met de minste neerslag en de hoogste temperaturen. Door de droge hitte, zijn de hoge temperaturen meer draagbaar.
Op het moment dat wij in Yazd zijn is er een koudegolf. Dit betekent dat het ook overdag erg koud is met de ene dag een maximum van 4°C, de volgende dag slechts 2°C, ’s nachts is er nachtvorst. Na deze koudeprik, zullen de temperaturen weer stijgen.
We hebben warme kledij mee voor de koude woestijndagen, dus geen probleem.

Door de qanaten die water uit de bergen vervoeren, krijgen de oasen continu water. De voornaamste landbouwproducten zijn fruit, meloenen, granaatappels en pistachenoten.

De stad Yazd ligt op 1200m hoogte en telt 500.000 inwoners, bijna de helft van de totale provincie-populatie. Yazd is de grootste woestijnstad in Iran, een stad met veel windtorens en koepels.

Er zijn achemenidische vondsten opgedolven (559-330 v.C.), maar volgens de legende zou de stad gesticht zijn door Alexander De Grote. Doordat Yazd een verkeersknooppunt was van karavaanroutes, verwierf het grote rijkdommen. Ook Marco Polo kwam hier in 1272 voorbij, hij beschreef Yazd als een prachtige stad. Door goede onderhandelingen bleef de stad gespaard van de verwoestingen door de Mongolen.
Vanaf 1319 was Yazd de hoofdplaats van de Muzzafariden, zij bevorderden de kunst en architectuur zodat er in en om Yazd veel mooie gebouwen over gebleven zijn.

Yazd is bekend voor zijn brokaatweverijen en zijn zijde- en textielverwerking.

Tellingen in 2012 wezen uit dat Yazd de op één na grootste Zoroastergemeente in Iran heeft.

In Yazd zijn er vele bezienswaardigheden. We bezoeken eerst de oude stadswijk Fahadan
In een gebied van ongeveer 3km² zijn bijna uitsluitend lemen huizen te vinden gelegen in smalle straatjes met deels verkapte gangen en koepels en heel wat windtorens.
Men heeft hier en daar huizen gerenoveerd, sommige echter zijn helemaal ingestort. Toch komen er nog winkeltjes, scholen, handwerkbedrijfjes, baden en moskeeën voor.
We verblijven in dit gebied, in een nieuw gebouwd huis.

Aan de noordzijde van de oude stadswijk Fahadan zijn er nog resten van de vroegere stadsmuur. Een deel is gerestaureerd

een gerestaureerd stuk stadsmuur

Alle gebouwen in de wijk, oud of nieuw, moeten het uniforme lemen uitzicht hebben.

op een bouwwerf zien we het mengsel waarmee de muren, de gewelven en alles wat aan de straatzijde te zien is, bestreken wordt

heel dikwijls zijn de straatjes overwelfd. Meestal zijn de straten breed genoeg om 1 auto door te laten

waar één of twee windtorens samen staan deden (of doen) ze dienst als natuurlijke afkoeling van een woonhuis

Het Lariha huis werd in 1865 gebouwd. Het huis geeft een beeld hoe men (over)leefde in het woestijnklimaat. Het gebouw heeft een hoge windtoren waar we nu, bij de erg lage temperaturen, een duidelijk koudegevoel krijgen.

even de inkomdeur tonen

de kamers liggen rond de binnentuin waar een groot waterbekken moet zorgen voor afkoeling. Er bevindt zich nog een trap naar de kelderverdieping, die is echter gesloten

wijnranken, over een traliewerk brengen schaduw

in de tuin zijn er nog meerdere struiken en bomen

eigen aan de Kadjarentijd, houten traliewerk in de ramen, dat ingelegd is met gekleurd glas

aan de binnenzijde ziet men het gekleurde glas

de ontvangstzaal met hier en daar wat spiegelmozaïek en vooral veel afbeeldingen van Europese vrouwenfiguren

hier bemerken we een bovenverdieping

de hoge windtoren is opgebouwd uit 8 rechthoekige kanalen. Hier is het zeer koud, de toren werkt naar behoren

Op verschillende plaatsen in deze wijk zien we steile, lange trappen naar beneden. Hier zijn vele toegangen tot de qanats, een aantal echter zijn dicht gemetst.

deze tunnels moeten verlucht worden, via een opening of via een windtoren

In deze wijk is er een bijzondere toegang tot de Zarch qanat. De qanat zou meer dan 3500 jaar geleden gemaakt zijn, ondertussen wel al meermaals hersteld en zelfs gerestaureerd.
De qanats in Iran zijn in hun geheel ingeschreven in de Unesco Werelderfgoedlijst.
Tegelijkertijd met de toegang tot de Zarch (en andere) qanat, is er op dezelfde plaats ook een watermolen te zien, een watermolen welke gebruikt werd om graan te malen. De watermolen bevindt zich op 22m onder het grondoppervlak, terwijl de qanats bevinden zich op 16m diepte.
Op deze plaats kruisen 4 verschillende qanats, wat de locatie uniek maakt.
Verder zijn er 7 openingen tot op het grondoppervlak, ze dienen voor lichtinval en vooral voor verluchting. Dit laatste is absoluut noodzakelijk om stank te vermijden

de toegang is verbeterd en voorzien van treden zodat bezoekers gemakkelijk tot beneden kunnen komen.

één van de licht- en luchtkokers

het water in de qanat is duidelijk zichtbaar

een tweede qanat, ook watervoerend

een derde qanat, de hoeveelheid water is hier minder

de molenstenen bevonden zich boven het waterrad. Het waterrad werd aangedreven door het vallende water waardoor het draaide. De draaiende as zorgde ervoor dat hoger een molensteen ook draaide. De tweede molensteen bleef leggen. Hierdoor werden de graankorrels tussen de twee stenen geplet en fijn gemalen tot bloem

een volgende verluchtingskoker. Net boven het qanatwater zit er op dit moment een ventilator in de koker, die moet ervoor zorgen dat er geen kwalijke geuren in het tunnelcomplex hangen

Hier en daar zijn er overhangende planten welke de staatjes wat opfleuren, hier een druivelaar. Druiven mogen geteeld worden, deels als tafeldruif. De rest gaat naar de azijnindustrie. Azijn wordt immers zeer veel gebruikt vooral om groenten op te leggen, onder de vorm van “pickles”

In Yazd komt een groot aantal wateropslagplaatsen voor, waar de wijkbewoners met kruiken water kwamen halen. Ook die watervoorraden moesten verlucht worden door windtorens

deze watervoorraad heeft 4 ronde windtorens

In deze wijk, bij een plein, bevinden zich 2 madreses, annex moskee

op het pleintje is er een parkje met een (leeg) waterbekken

dichtbij nog een grote voorraad water, voor de verluchting zijn er 4 windtorens

Tijdens de wandeling door de rest van de stad komen verschillende gebouwen tegen welke de moeite waard zijn om bij stil te staan.

De Jame Moskee, of Vrijdagsmoskee, is gebouwd op een plek waar vroeger een Vuurtempel en een Seltsjoeken (1038-1194) moskee stond. De moskee zelf dateert van 1375. Het ingangsportaal is voorzien van een dubbele minaret, het symbool van Yazd.
Het geheel wordt beschouwd als een van de mooiste bouwwerken in Iran uit de 14^de eeuw. De minaretten zijn pas later toegevoegd, tussen 1523 en 1577 werden ze gebouwd. Hierdoor werd de totale hoogte van de iwan + de minaretten 48m, de hoogste inkomiwan met 2 minaretten in Iran.

de vrij smalle en erg hoge inkomiwan met 2 minaretten

gezien vanaf het binnenplein van de moskee

foto genomen om 17u30, het lijkt wel midden in de nacht …

de koepel van de Jame moskee, bedekt met een dun laagje sneeuw

hoog boven het hoofd bij de toegang, zijn de stalactieten te zien

dichterbij, het mooiste gedeelte van de houten toegangspoort

De koepel heeft een speciale vorm, die men echter maar kan zien vanop het dak van een omliggend gebouw.
Seyed Rokn od-Din financierde te moskee. De man was lid van een zeer welstellende patriciërsfamilie in Yazd. Hij was afstammeling van de zesde Imam, begin van de 14^de eeuw was hij rechter en hij had aan het Ilkhnidische (1256-1353) hof grote invloed.

toegang tot de eigenlijke, open gebedsruimte. Tijdens de winter echter wordt er gebruik gemaakt van een wintergebedsruimte waar het veel warmer is.

Nog enkel andere beelden van de Jame moskee in Yazd

tegelversiering

koepel aan de binnenzijde

 tegelwerk

mirhab, gebedsnis welke naar Mekka wijst

Yazd is bekend voor zijn vele windtorens, welke samen met een waterbekken moeten zorgen voor koelte om de zomer te overleven

modernere windtorens

een ouder exemplaar

5 windtorens die samen met de watertoren één geheel vormen

Wat verder bevindt zich het mausoleum van Seyyed Rokn od-dir met een turkoois-kleurige koepel. Het graf wordt vooral door vrouwen vereerd. Op woensdag verzamelen ze zich hier, er mogen nu geen mannen binnen. Enkel vrouwen zijn luid een ritmisch gezang aan het zingen, andere bidden of zitten, een jonge vrouw is bezig haar kind te zogen.
Het mausoleum moet dringend gerestaureerd worden, men is bezig met de koepel aan de buiten- en binnenzijde

de koepel aan de binnenzijde

de muren zijn erg onderkomen

We komen langs de watertoren, Abanbar, met zijn 6 windtorens. We stappen iets meer dan een half uur om er te komen

een eind verder bevindt zich een watertoren met 4 vrij lage windtorens

de horizontale houten, ronde stokken zorgen voor de stabilisatie van het gebouw en worden ook gebruikt als “kapstok” tijdens renoveringswerken

Een typische patisserie maakt en verkoopt mierezoete koeken en taarten.

 we kunnen niet een beetje kopen om te proeven, alles zit immers voorverpakt in dozen van een vrij groot formaat

Tussen al de oude gebouwen bevindt zich ook een nieuwe moskee, Hazireh moskee. De moskee werd tijdens de laatste decennia gebouwd en is de moeite om even rond te gaan. We maken enkel een fot van de gevel.

de gevel van de Hazireh moskee

Meydan-e Amir Chaqmaq is de naam van een plein. Hier bevindt zich het bouwwerk Amir-Chaqmaq. Het gebouw telt 3 verdiepingen en heeft 2 minaretten. Het is een tribune om vele toeschouwers een plaats te geven tijdens de passiespelen tijdens dewelke de strijd en de dood van Imam Hoseyn gespeeld wordt.

het Amir Chaqmaq gebouw, een reuzentribune om de Imam Hoseyn passie te spelen. De tenten staan er nog omdat de passie enkele dagen geleden weer is gespeeld

Yazd bezit als enige stad in Iran het Watermuseum (Muze-ye Ab-e Yazd) dat info geeft over de waterhuishouding, qanaten. Het watermuseum bevindt zich in het private huis van Kolahduz en werd in het midden van de 19^de eeuw gebouwd. Na het Internationaal Congres over Water en Qanaten in het jaar 2000 aan de universiteit van Yazd, werd het museum opgericht. Op een oppervlakte van 720m² kunnen we nog 2 originele qanaten zien, die 10m onder het gebouw lopen.

zicht op de binnenplaats van het Kolahduz gebouw

de open kamer voor ontvangsten, steeds de mooiste van het gebouw

waar het water ook was, vrouwen moesten eeuwen lang water gaan ophalen met een kruik, van keramiek, aardewerk of koper Het was een zwaar werk om het water uit de diepte via een smalle en hoge trap of via een steile helling, naar voven en daarna naar huis te brengen

In dit museum gaat het over de 2 qanats welke Yazd van water voorzien. Het water komt uit de bergen en wordt via de langste qanat van Iran, vervoerd tot in de stad en verder op de velden.
Het graven van de qanats is een vreselijk werk dat gebeurde door mannen kleiner dan 1,5m. Ook blinde mannen werden ingeschakeld.

de mannen waren in het wit gekleed. In hun hoofddeksel zat er 10cm katoen om zo hun hoofd te beschermen in de lage tunnels. Door gehouwen vertikale buizen werden de qnatmannen via een windas naar beneden gelaten tot ze op de bodem van de verticale put waren.

de mannen hadden al hun alaam mee. Met een klein pikhouweel maakten ze een lage en smalle gang (max 60 cm) in de rots. De afval werd via dezelfde windas in een soort emmer naar boven gebracht

de tunnel moest een zekere helling hebben zodat het water zou stromen, maar de tunnel moest op een zekere diepte onder de grond blijven. De hoogte was laag, de kleine mannen zaten gebukt te werken, een enorm werk waar nu nog heel dankbaar gebruik van gemaakt wordt

de qanat onder het gebouw van het museum staat momenteel droog, de qanat onder de tuin is nog steeds watervoerend

Wanneer een qanat dreigt in te storten, of ingestort is, moeten er betonnen banden in aangebracht worden. Die banden zijn ovaal en hebben een breedte van ongeveer 10cm, een beetje te vergelijken met een ovale ring.

In de qanats zijn er verdeelschotten zodat iedereen zijn welbepaalde hoeveelheid water krijgt. Voor de landbouw is de verdelingskamer helemaal afgesloten zodat niemand zichzelf meer kan bevoordelen.

Dit huis, een voorbeeld van een deftig woonhuis in de woestijn, telt 5 verdiepingen, waarvan 3 ondergronds. De onderste verdieping geeft toegang tot de qanat, daar wordt het water met kruiken opgehaald

de tweede verdieping bevat essentieel een groot waterbekken met zitplaatsen er rond en een of meer kleine kamers. Het waterbekken staat in verbinding met de qanat. Hier verblijven de bewoners tijdens de hete zomermaanden, in de kamers staan kruiken en worden voedingswaren koud gehouden. Deze verdieping staat direct in verbinding met de windtoren zodat de koelte voelbaar is. Nu wij er zijn is de koude erg voelbaar

De derde verdieping, nog steeds onder de grond wordt gebruikt voor het dagelijkse leven. Is het daar te warm, dan gaan de mensen tijdelijk een verdieping lager.
De vierde verdieping is het gelijkvloers. Hier leven de mensen tijdens de wintermaanden
Op de eerste verdieping, dus ondraaglijk warm tijdens d zomermaanden, verblijft het personeel !

een mooi houten raam dat uitgeeft op de tuin

Baq-e Doulatabad is een tuin met de hoogste windtoren van de stad. De tuin werd in 1712 voor een gouverneur aangelegd. Er bevindt zich een klein achthoekig tuinpaleis dat aan alle zijden open is, maar tijdens de winter kan afgesloten worden. Door de 33m-hoge windtoren en het waterbekken kan het paleis zeer goed gekoeld worden, een natuurlijke airco, zonder CO₂ uitstoot. We kunnen er nog wat van leren!

bij de inkom is er een grote stenen kelk te zien

de oude druivelaars dragen nu geen vruchten meer

aan de granaatappelbomen hangt hier en daar nog een vrucht, meestal is die rot

de 33m hoge windtoren

de windtoren staat op een 8-hoekig gebouw, die de toren moet helpen steunen

de windtoren is verdeeld in 8 delen. Ze zorgen voor een sterk afkoelend effect

enkele mooie zichten op de tuin

en zichten in het achthoekige gebouw dat de windtoren draagt

De Zoroaster Vuurtempel ligt in een klein park. In deze wijk wonen vooral Zoroaster, te zien aan de kledij van de vrouwen. De vrouwen hebben onder hun chador kleurrijke kledij, dikwijls is de chador niet zwart.
De tempel zelf werd in 1934 door geloofsgenoten uit Indië gesticht. De drie voornaamste principes van de Zoroaster, nl. goede gedachten, goede woorden en goede daden worden op 3 afbeeldingen voorgesteld.

voor de tempel is er een perfect ovaal meer, het geeft de indruk rond te zijn

de zijkant van het gebouw

Binnen brandt het vuur, volgens de overlevering zou dit vuur van verre naar Yazd gebracht zijn in 470n.C.Het vuur brandde toen al meer dan 700 jaar.

het vuur is moeilijk te fotograferen omdat het achter glas zit. Het glas weerkaatst veel. Het vuur wordt brandend gehouden met hard hout van amandel- en abrikozenbomen.

In elke Vuurtempel is er een persoon die het vuur meermaals per dag moet onderhouden.
Vuur is het symbool voor Ahura Mazda of god, het maakt alles zuiver en verbrandt het kwade. Het vuur wordt door de Zoroasters niet aanbeden.

Er zijn een aantal teksten te lezen waardoor we iets meer te weten komen van het Zoroastrisme. Het is een monotheïstische godsdienst, met het geloof in één God. Zarathustra was de eerste profeet, hij zou geboren zijn in 1768 v.C. -dit jaartal wordt door de volgelingen aangehouden. Omdat er gedurende de eerste duizend jaar van het bestaan van deze godsdienst, geen zaken op schrift gesteld zijn, is dit voor wetenschappers gissen.

dit beeld siert de gevel, een personage met vleugels en een staart van een vogel, het Faravahar symbool. Faravahar staat voor goede gedachten, goede woorden, goede daden. Dit symbool is tijdens de laatste sjah-dynastie het symbool voor Iran geworden.

aan beide zijden een kleine mozaïek versiering

vaak worden Assyrische afbeeldingen gebruikt. In die tijd was het Mazdeïsme (= Zoroastrisme) staatsgodsdienst

Tijdens zijn jeugd al verwierp Zarathustra al de goden, die in het brein van mensen ontstonden. Op 30-jarige leeftijd begon hij zijn openbaar leven (cfr. Christendom). In tegenstelling tot latere godsdiensten, strafte de god de mensen op geen enkele manier.
Het portret van Zarathustra is in rotsen uitgehouwen zodat men er zich nu een beeld van kan vormen.

beeld van Zarathustra

De opvoeding van kinderen in het Zoroastrisme begint op 7 jaar en eindigt op 15 jaar. Dan krijgen ze een wit onderhemd en witte kledij met een soort touw dat 3 maal rond het middel gedraaid moet worden.

gelijkenis met de hernieuwing van de doopbeloften in de jongere godsdienst, christendom

De islam heeft dan weer vijfmaal dagelijks bidden overgenomen van het Zoroastrisme. De Zoroasters bidden richting Licht, de islam richting Mekka.

Niet voor niets wordt het Mazdaïsme als oergodsdienst beschouwd, de godsdienst van de Meden, later van de Perzen, nu nog van bijna 3 miljoen aanhangers ter wereld.

Zoroasters hebben niet alleen respect voor het vuur, maar ook voor de lucht, de aarde en het water. De zuiverheid van deze 4 elementen moet ten allen tijde nagestreefd worden.

Ten zuiden van de stad bevinden zich de Torens van de Stilte. Ooit stonden ze op een rustige plaats, nu is de stad tot bij de torens uitgebreid.
De Zoroaster wilden hun doden niet begraven of verbranden. Dat zorgt immers voor vervuiling van grond, lucht of water. Daarom werden in deze brede toren de lijken netjes naast elkaar gelegd, aan de buitenzijde de mannen, meer naar binnen de vrouwen en helemaal binnenin de kinderen. De gieren kwamen zich voeden, wanneer enkel nog botten overbleven werden deze in een put gegooid met bovenop gebluste kalk.
Om hygiënische redenen mag deze praktijk, die tot in de jaren 1960 werd toegepast, niet meer uitgeoefend worden.

hier bevinden zich twee Stiltetorens. Deze is recenter en moeilijker beklimbaar

terwijl al de bezoekers deze heuvel beklimmen

op het grote gebied van de Stiltetorens bevinden zich nog een aantal niet meer in gebruik zijnde gebouwen

vandaag vriest het, hier is het bijzonder ijzig koud

misschien warmen we een beetje op …

via een deurtje is er toegang tot de binnenzijde van de toren

de diameter van de torens is zeer groot, in het midden is er een put

het uitzicht van boven naar de gebouwen benden en verder naar Yazd. In de lucht hangt er sneeuw ….

op de nabijgelegen bergen ligt er al wat sneeuw. Het water in de qanats onder Yazd is uit deze bergen afkomstig.

Zuidelijker, in Mehriz, ligt nog een van de 9 tuinen welke op de Unesco Werelderfgoedlijst prijken.
Wanneer we er aan komen begint het te sneeuwen. De sneeuw en de ijskoude temperaturen komen vanuit het zuiden.

Pahlevanpur tuin is in privé bezit en genoemd naar de eigenaar. De aanleg gebeurde ergens tijdens de 19^de eeuw. We hebben nu al enkele van de tuinen bezocht, deze tuin vormt een mooi geheel.

Er stroomt continu water door de tuin waardoor de bomen ruim voldoende van water voorzien zijn.

zoals bij elke Perzische tuin is ook deze volledig omgeven door muren. Reeds enkele eeuwen v.C. werd de eerste Perzische tuin aangeplant, voorzien van lopend water, paviljoenen en omgeven door muren. De benaming voor zo een tuin in het Farsi is Paradaisos, “omgeven door muren”. Het woord “paradijs” is hiervan afgeleid

net een bergbeek welke door de tuin stroomt

granaatappelbomen maken op vele plaatsen deel uit van de tuin

de laatste rozen bevriezen, nu zullen ook de laatste bladeren snel van de bomen vallen

Er zijn verschillende gebouwen waarvan het centrale gebouw mooi gelegen is doordat het water er door stroomt.

het water in het bekken zorgt voor het grootste deel van het jaar voor welkome verkoeling

een leuk sierstuk

een kabbelend watervalletje

Een eind oostelijker ligt Saryazd, een verzameling historische gebouwen uit verschillende perioden. Omdat het hier erg hard sneeuwt blijven we maar kort.

een van de drie karavanserai’s. De omgeving van Yazd lag immers op een belangrijk knooppunt van karavaanroutes

Op het einde van de dag ligt er een klein pakje sneeuw op de auto. Precies een maand geleden in Noord-Iran hadden we een dikke laag sneeuw te verwerken, nu in Centraal-Iran is het veel minder, de temperatuur echter is enkele graden lager.

vrijdagochtend ligt er in Yazd een klein pakje sneeuw, de lucht is weer knalblauw. Het is vele jaren geleden toen er voor het laatst sneeuw viel

Ten noorden en noordoosten van Yazd liggen ook enkele plaatsen welke de moeite waard zijn om te bezoeken. We maker er een rondrit van, ongeveer 170km

het gebied tussen Yazd en Meybod telt heel wat tegelbedrijven

bij het binnen rijden van de stad zien we op verscheidene kruispunten voorbeelden van de keramiek waarvoor Meybod beroemd is in Iran

Meybod is de eerste plaats waar we halt houden. Meybod is een middeleeuwse oude stad met huizen uit leemtegels. De stad ligt langs de zuidelijke zijderoute.
Daarom bestond hier een complex met een postgebouw, een karavaansera met 4 iwans, een wateropslagplaats en een ijskelder. Het postgebouw is gesloten vandaag vrijdag.

de ijskelder bestaat een lange (42m), hoge (8m) en dikke(2m) muur gericht naar het noorden. Aan de voet van de muur is een 0,5m diep bassin, 8000m²groot. Hier werd tijdens de wintertijd (zoals het de laatste dagen was) meermaals water ingelaten uit de nabij gelegen wateropslagplaats. Dit is het gedeelte waar ijs werd gemaakt

de koepel gemaakt van kleitegels, niet gebakken, en bestreken met klei. De koepel is aan de basis 300m²en heeft een hoogte van 15m. Aan de basis is de koepel 2,4m dik, bovenaan nog 25cm.
Hier werd het gevormde ijs opgeslagen nadat het eerst in kleiner stukken was gebroken

binnenin zien we dat het ijsreservoir diep is, er is een trap om af te dalen

hier kan een zeer grote hoeveelheid ijs opgeslagen worden

door de hoge koepel uit klei blijft de temperatuur binnen goed behouden, zodat het ijs tot ver in het jaar bruikbaar bleef

Het ijs werd vooral gebruikt door de karavanen welke voorbij trokken, om hun vlees en ander voedsel koel te bewaren

Aan de overzijde van de straat bevindt zich het waterreservoir

het grootste gedeelte bevindt zich ondergronds

bovengronds is er de koepel en vier windtorens zodat het water lucht krijgt en er geen stank ontstaat

nog steeds stroomt hier water uit een qanat

Dichtbij is er dan de karavanserai, helemaal gerestaureerd. De overnacht-functie is verlaten, in elke kamer is er nu een winkeltje

de binnenplaats van de karavanserai

er zijn nog enkele Iraanse toeristen, voor de rest is het laagseizoen, niet alleen hier maar ook in de echt toeristische plaatsen. Voor ons is het een ideaal seizoen, tegen de koude trekken we een laagje meer aan. In het warme seizoen moet het niet erg afkoelend zijn met al de kledij en de hoofddoek!

Hier is een klein museum met een tentoonstelling over en enkele handwerkplaatsen waar de typische Zilu katoentapijten worden vervaardigd. De zilu wordt geweven, het is dus in feite een kilim.
Zilu werd in Iran veelvuldig gebruikt om de grond in de moskee en het woonhuis te bedekken. Vroeger was de vloer gewoon zand, daarboven werden kilims gelegd. Ook nu nog wordt de vloer bedekt, algemeen met zilu, daar waar het wat beter moet, met geknoopte tapijten. Meybod is al zeer lang dé stad waar de zilu wordt geweven

het aantal kleuren is beperkt, het patroon is eenvoudig

de katoenen draden zijn dik en ruw

jongere mensen leren deze handenarbeid niet meer, enkel nog wat oudere mannen en vrouwen zijn bedreven in het zilu weven. Net zoals bij elke weeftechniek zijn ook hier de voorbereidingen tijdrovend en arbeidsintensief. De scheringdraden zijn in groepjes verbonden zodat de figuur ingeweven wordt.

zilu kan aan beide zijden gebruikt worden

Het gerenoveerde postgebouw is vandaag gesloten

Hier in de buurt  is nog een rest van de oude stadsmuren te zien

Qak-leh Narin vesting is volledig in de leem opgetrokken, deze citadel was de woonplaats van de gouverneur, gedurende vele eeuwen. In tijden van oorlog werd de stad vanuit de citadel verdedigd.

Sommigen denken dat het fort al bestond ten tijde van koning Salomo (Israëlische koning gestorven in 931 v.C.), opgravingen leerden dat er voorwerpen werden gevonden vanaf het vierde millennium v.C. tot het begin van de islamitische tijd (7^de eeuw v.C.). Wanneer het fort precies gebouwd is weet men helemaal niet, de kans is het grootst dat het fort voor het eerst in de Achamenidentijd (550-330 v.C.) werd gebouwd en later nog meerdere malen werd uitgebreid en vernieuwd.

een gerestaureerde toren

het fort neemt een enorme ruimte in beslag, afgaande op de ringmuur. Het hoofdgebouw neemt daar maar een klein deel van in

ook hier hebben herstellingen plaats gevonden zodat bezoekers tot bovenaan het gebouw kunnen geraken

het gebouw is omgeven door een kantelen muur

voorbij de buitenste poort is er nog een toegang

een toren binnenin het gebouw

zicht op de oude stad gezien vanop het hoogste gebouw in het fort

We rijden richting oosten. De weg loopt door de woestijn. Op de vlakte staan er hier en daar bergen. Door de sneeuw welke gisteren gevallen is, is het uitzicht zeer mooi

beelden langs de weg

Chakchak ligt 40 km oostelijker dan Meybod in alle eenzaamheid op een berghelling in de woestijn. Er is op de helling een bron waar het water druppelsgewijs uit komt (chak chak chak …).
Chakchak is een bedevaartsoord voor de Zoroaster. Jaarlijks rond de helft van juni, komen Zoroaster van overal ter wereld voor de belangrijke bedevaart, het begin van de zomer.

de gebouwen zijn niet de mooiste, de locatie echter is schitterend

beelden rond de bedevaartplaats. We zien hier nog enkele toeristen

De voornaamste plaats voor de Zoroasters is de grot waar het water druppelt en waar soms het vuur brandt

de grot kan afgesloten worden. Op beide deurhelften is er weer een Assyrische afbeelding

op de rots groeit de “heilige” boom

zicht op de hoogvlakte waarop deze bergen a.h.w. op geplaatst zijn

wat lager ruikt het heerlijk naar eucalyptus. Deze bomen hier kunnen waarschijnlijk de vrieskou wel weerstaan

We rijden verder richting oostzuidoost, nog steeds door de woestijn met uitzicht op de bergen. Deze weg is nog maar sinds enkele jaren geasfalteerd, het is geen hoofdweg en wordt door weinig verkeer gebruikt. De omgeving is erg mooi

Kharanaq is de laatste stop voor vandaag, gelegen op 1760m hoogte. Hier was 4000 jaar geleden al bewoning. Het oude dorp bestaat ook weer uit adobe gebouwen, sommige al meer dan 1000 jaar oud. Dit oude dorp is voor het grootste deel verlaten, hier en daar is er een gebouw gerestaureerd.

vernieuwd gedeelte, nog niet bewoond

een oud vervallen deel, fotogeniek

Er is een nieuwe kasseistraat aangelegd en er is een goed voorziene toegang en doorgang om bij de oude minaret uit de 17^de eeuw te komen. De minaret is gerestaureerd.

Beneden is er een vallei, waar aan landbouw wordt gedaan. Hier is veel water dat deels uit de bergen komt en in een bergbeek naar beneden stroomt.

teelten in de lager gelegen velden

er stroomt veel water door de aangelegde kanalen

Nog lager zien we over de vallei een rest van de oude aquaduct lopen. Het water werd gebruikt om de velden te irrigeren.

het landschap in de richting van de bergen.

Door een vrij saai gedeelte van de woestijn keren we terug richting Yazd. Het landschap is een hoogvlakte waar de bodem bedekt is met een soort natuurlijke grijze steenslag.

Na 8 dagen verlaten we morgen de woestijn.