Reisverhaal «van het noorden naar het westen van Fuerteventura»

Fuerteventura, het oudste Canarische eiland | Spanje | 3 Reacties 19 Maart 2024 - Laatste Aanpassing 19 Maart 2024

We zijn nog 2 dagen in het noorden, in Corralejo

Ook in Corralejo staat er een Molino en een Molina

La Molina, molen Juan Morera is in de jaren 1940 gebouwd om gofio te malen.

Gofio bestaat uit graan, mais, gerst en soms ook erwten, die worden eerst geroosterd en dan gemalen. Door toevoeging van de erwten is het product gofio meer volwaardig omdat het dan ook eiwitten bevat

El Molino de Domingo Estévez stamt uit het jaar 1898

nog een ochtendwandeling langs de zee in Corralejo. Het is hier rustig, de toeristen zitten nog in hun hotel

vogels zoeken iets eetbaars bij lage tij

*

Ten zuiden van Corralejo is er een groot duinengebied, El Jable.

het natuurgebied is omcirkeld

Het strekt zich uit vanaf de kust tot ongeveer de snelweg FV-2. Slechts het gedeelte tussen de kustweg en de zee is toegankelijk, voor strandbezoekers, surfers, zwemmers.

het is nog een eindje wandelen over het brede strand, vanaf de parking tot de zee

hier en daar is de grond hard, maar meestal is er een pak fijn zand

in feite is dit geen zand, maar een zeer fijne samenstelling van resten van kalkalgen en kalkschelpen

hier zijn we dichtbij het eiland Lobos

Helaas heeft RIU 2 hotels kunnen bouwen voor er een totaal verbod kwam. Waar die hotels, samen voor meerdere duizenden gasten, staan is er geen natuurgebied.

Voor zwemmers is het gebied eerder beperkt, enkel waar er strand is tot aan de zee kan er gezwommen worden

net als overal op het eiland moeten de strandzetels en parasol , die verhuurd worden, is een neutrale zandkleur zijn…

waar er bewaking is en een groene vlag gehesen is, mag men zwemmen

wat verder is er een rode kruispost. Hier zijn allerlei voertuigjes vooranden om op het strand en zelfs in het water snel vooruit te geraken

daar waar er begroeiing is wordt het zand vastgehouden. De rest van het zand wordt met de wind verplaatst, men spreekt van mobiele duinen

Het grootste gedeelte van het strand echter heeft tussen het zand en het water een rotsbodem van basalt.

Wij maken hier een wandeling

de typische zoutminnende vegetatie. Hier groeien slechts enkele soorten

Stephan wandelt graag bij de waterlijn

hoe verder weg van de hotels, hoe minder mensen op het strand zijn

toch zijn er enkele strandbars, voornamelijk voor de hotelgasten

verder van de zee proberen plantjes te kiemen, en dat in een beetje zand, met enkel wat druppels dauw …

Ik stap terug langs de aanvoerweg van de hotels. Hier is water voor de palmen, ook andere planten profiteren ervan

en cactussen (Opuntia) met erg lange stekels

Eens op de weg is er links het gesloten natuurgebied

Tot het natuurgebied behoort ook één berg, Montaña Roja (Rode berg)

het gebied waar mensen toegelaten zijn eindigt bij een bunker uit de tweede wereldoorlog

*

In het binnenland bezoeken we nog het dorpje Tindaya, gelegen tegen de gelijknamige vulkaan en Vallebron

de dorpjes zijn op de kaart aangeduid

In Tindaya woonden al allang voor de Spanjaarden toekwamen, mensen, de Mahojeros. Hier bij de berg Tindaya, dat voor deze oorspronkelijke bewoners een heilige berg was, zij graveringen in de rotsen gevonden.

vele tekeningen met voeten, podomorfen genoemd, zijn hier terug te vinden. De vindplaatsen zijn niet toegankelijk, maar we zullen later in het archeologische museum enkele stenen met podomorfen zien

de Tindaya berg

Ook in Tindaya staat er een molen, la Molina.

rond de molen is een tuin met naast de aanplantingen ook enkele wilde planten

Tindaya heeft 3 geitenboerderijen, we zien er één.

Bij het uitrijden van het dorpje komen we langs een artisanale geitenkaasmakerij, die de geitenmelk van de 3 bedrijven gebruikt.

*

In de bergen, niet ver van Tindaya, bevindt zich Vallebron.

Om er te komen moeten we enkel haarspeldbochten nemen, dat zorgt, vooral tijdens de afdaling, voor een mooi uitzicht.

zicht op de berg Tindaya

Boven Vallebron is er een bron, maar door de jarenlange droogte geeft ook deze bron geen water meer. Het water dat vroeger uit de bron ontsproot, was gefilterd door het gesteente en blijkbaar zuiver, zo vertellen ons 2 inwoners.

een straatje in het dorpje, er is, ondanks de droogte, nog altijd veel groen te zien

Daarna rijden we naar Los Molinos, aan de westkust. Er is een kloof, waar op het einde het kleine vissersdorpje ligt.

in de kloof is er nog steeds water. In Los Molinos is het einde van het riviertje afgescheiden van de zee door wat keien. Hier is er vermenging van zoet en zeewater.

Een eendenkolonie leeft hier

een brugje over het meertje voor voetgangers

en een weg om op de parking te komen (er zijn duikers onder de weg)

het opspattende zeewater mengt zich met het zoet water

We maken hier een wandeling op het plateau, met mooie zichten op de ruwe westkust

rechts boven is het plateau waarop we straks zullen stappen

zicht van Los Molinos richting noorden

zicht van Los Molinos richting zuiden

het pad is breed, wordt ook door jeeps gebruikt

zicht op Los Molinos vanop de helling naar het plateau

het plateau is min of meer vlak, de ondergrond is vooral kalksteen.

na een tijdje zien we de berg Tindaya. Dit zicht wordt graag vergeleken met de Matterhorn in Zwitserland

dichtbij de rand van de klif voelen wij het opspattende zeewater. Zoutminnende plantjes hebben daaraan voldoende om te kunnen groeien

het plateau is bezaaid met kleine lapili, of grotere lavabommen, resten van de laatste uitbarstingen, meer dan 10.000 jaar geleden

zichten op de kust

een in memoriam

bij het terug afdalen nemen we een stukje een andere weg waardoor we zicht hebben op de watervoerende kloof

Op de terugweg van Los Molinos, rijden we langs het dorpje Parcelas.

50-60 jaar geleden had men een schitterend idee om het gebied hier vruchtbaar te maken. Er was een stuwmeer gebouwd en gevuld met water. Men zou een aantal families in dit gebied een huis geven, een perceel van 2 ha, het recht om het water uit het stuwmeer te gebruiken, en geld om eenmalig zaaigoed aan te kopen.

Maar het project is door de meeste families al lang weer verlaten

hier en daar is er nog een perceel dat gebruikt wordt voor landbouw, uitzonderlijk (voor Fuerteventura) mooi groen

ook ‘onkruid’ profiteert ervan

een aanplanting met cactussen (Opuntia) zonder stekels, gekweekt voor de cactusvijgen

4. Het centraal-westen van Fuerteventura

We verplaatsen ons, de rit gaat door het centrum van Fuerteventura. Wanneer we de afdaling beginnen is er een uitzichtpunt

We verblijven enkele dagen in Ajuy, een klein vissersdorpje

Ajuy ligt aan de westkust van Fuerteventura.

kaart waarop Ajuy aan de westkust met een pijl is aangeduid

een visser ‘kuist’ zijn vis

het strand bestaat uit fijn zwart zand, afkomstig van verweerde basalt (vulkanisch gesteente)

het is gevaarlijk om hier te zwemmen wegens onderstromingen. Toch een bord met enkele zaken waarop zwemmers eventueel moeten letten

er zijn hier verschillende restaurantjes, slechts 1 ervan is later dan 5u ’s avonds geopend. Het zijn toeristenrestaurantjes, met lekker voedsel

Het dorpje is op 2 vlakken zeer belangrijk

-Eerst historisch: in 1402 zou Jean de Béthencourt, een Normandiër, in opdracht van de Spaanse koningen, hier voor het eerst voet aan wal gezet hebben, start van de verovering van Fuerteventura.

Omdat er aan zee regelmatig piratenaanvallen gebeurden, trok de Béthencourt met zijn gevolg het binnenland in. In de bergen, veilig voor de piraten stichtte hij de eerste nederzetting Betancuria (zie verder)

-Dan geologisch: het gebied hier is het alleroudste gedeelte van de Canarische eilanden.
In Ajuy komt de oudste aardlaag voor, meer dan 100 miljoen jaar oud.

Dus ideaal om hier een wandeling te maken die start bij het strand, Playa de Muertos (strand van de doden). Die naam heeft niets te maken met de kleur van het fijne zand, maar wel met de vele aanvallen van piraten waarbij er op het strand gevochten werd en er ook doden vielen.

morgen wandelen we bovenop het plateau

Bij het pikzwarte strand is de rotswand het terrein voor geologen. Hier komen 5 aardlagen voor, die alle 5 oud zijn en nog steeds het plateau vormen.

info over de aardlagen

de onderste laag is het oergesteente (aangeduid met een ster), basalt uit het Jura-Krijt tijdvak, meer dan 100 miljoen jaar oud. Deze laag is door beweging tussen aardplaten, omhoog geduwd vanaf de zeebodem. Dit is een zeer zeldzaam verschijnsel op aarde. We zagen dat ook al in Oman

5 miljoen jaar geleden was het strand 14m hoger dan nu (het zeepeil is dus na 14m lager). Voor de kust waren er riffen van kalkalgen. Wanneer die afstierven werd het kalk met de golven op het strand geworpen, lange tijd, dag na dag. De kalklaag, aangeduid met een ster, is 5 miljoen jaar oud en afkomstig van deze kalkalgen

de derde laag , aangeduid met een ster, is een basaltlaag afkomstig van de en uitbarsting van de Betancuria vulkaan in het Plioceen (tussen 5 miljoen en 2,5 miljoen jaar geleden)

de vierde laag, aangeduid met een groene ster, is alluviaal. Deze laag bestaat uit een mengsel van rotsblokken, stenen, zand, afkomstig van de verwering van bergen op het land, waarbij alles werd weggespoeld naar zee.
De vijfde laag, de huidige bovenste, aangeduid met een blauwe ster , is weer een laag bestaande uit kalk afkomstig van kalkalgen en allerlei andere kalkhoudende organismen (schelpen en schalen). Deze laag werd gevormd tijdens de warmere periode, het Pleistoceen (van 2,5 miljoen tot 11.000 jaar geleden)

We beklimmen het plateau,

daar is de wandeling naar dé bezienswaardigheid van Ajuy, de Cueva de Ajuy, de grot van Ajuy. We starten vroeg, want vanaf 10u worden er hier hele busladingen toeristen afgezet. Op het smalle pad naar en vooral de trappen in de grot, kan er enkel een klimmende of een dalende persoon zijn. Men kan hier elkaar niet kruisen.

de erosie door de zee gaat als maar door…

de starthelling is mooi aangelegd, hier gaat de wandeling min of meer horizontaal over de kalkrotsen

er zijn meerdere grotten, verder weg. Slechts een ervan is bereikbaar te voet.
Links is de bovenzijde van een kalkoven te zien

een bord toont ons de voorzijde, waar er gestookt werd

een wegwijzer naar Caleta negra toont ons de weg

via smalle trappen en hier en daar een leuning, dalen we af naar de grot. Gelukkig komen we hier nog geen andere bezoekers tegen, want dan is het wachten tot de trap weer vrij is

De natuurlijke grot ligt op zeeniveau. Van hieruit werd gebrande kalk verscheept. Een kalkoven is nog langs het pad te zien.

Om de goederen, kalk, maar ook vee, op de bootjes te laden, hadden de inwoners een hellend vlak gemaakt, het vlak werd gesteund door een grote zuil.

grote steenbrokken, dikwijls erg gelaagd

We zijn ook vroeg omdat het rond 9u30 lage tijd is. Dan is het mogelijk om te voet in de grot te wandelen

De grot bestaat uit 2 delen, om in het tweede deel te komen, moet men een smal paadje naast de rotsen volgen.

Na ons bezoek moeten we het pad terug volgen. Wat later nemen we het pad dat naar het plateau loopt. Van hierboven hebben we mooie uitzichten.

een stuk rots dat lang geleden al is afgebroken van het land

We volgen de rand van de klif op het plateau richting noorden.

zicht op de kust

een heel eind verder kunnen we de grot zien waar we geweest zijn. Er zijn nu al meer mensen op weg

het plateau is min of meer vlak, maar regelmatig komen we min of meer uitgeholde rivierbeddingen tegen, uit de tijd toen het nog regelmatig regende

Na enkele kilometer krijgen we zicht op een rots, die op een kiezelstrand in zee staat.

Plots zien we het gat in de rots, de naam van de rots is Peña Horadada, doorboorde rots.

nog 5 minuten afdalen en we zullen er zijn

We dalen af naar het zeeniveau, nu pas zien we hoe groot de rots en het gat is.

het kleine gat

nog gesloten door een boog bovenaan

en het grote gat, ook nog afgesloten

nu is het getijde nog laag, er staat weinig water onder het gat.

een kiezelstrand met grote, geheel afgeronde keien

Hier overnacht een stel Zwitsers in hun camper. Dus we laten even een foto van ons beide samen nemen.

De terugweg is dezelfde als de heenweg

’s Avonds kunnen we in Ajuy naar de ondergaande zon gaan kijken. De eerste 2 dagen gaat de zon onder achter lage wolken, maar de derde en de vierde dag zien we de zon zakken in de zee

wanneer het zeer helder is zoals de eerste dag, zien we bij zonsondergang La Palma liggen, bijna 350 km verder (een inwoner hier vertelt ons dit)

Onze laatste avond in Ajuy, een prachtige zonsondergang

*

Vanuit Ajuy landwinwaarts komen we in Pajara, de hoofdplaats van het dorp Pajara, dat het ganse zuiden van het eiland omvat.

Het dorpje is niet groot, maar het centrum is heel aangenaam met bomen op het dorpsplein.

Er is het kerkje, Iglesia de Nuestra Señora de la Regla. Omdat het nogal veel gesloten is,

Bezoeken we het kerkje niet. Het kerkje bestaat uit 2 beuken, de eerste werd in de 17^de eeuw gebouwd, de tweede in de 18^de eeuw. Het portaal is rijk versierd, men noemt dit Azteekse barok.

Azteekse barok …

Niet ver van de kerk is er een Noria te zien, een systeem dat gebruikt werd om water uit een pot naar boven te halen, met behulp van een ezel of een dromedaris, die de ganse tijd rondjes moest lopen.

Bij het binnenrijden van Pajara, is er een beeld te zien van Juan Miguel Cubas. Deze kunstenaar heeft veel beelden op het eiland gemaakt. Hij werd geboren in Pajara.

De man maakte beelden in natuursteen. Maar er kwam een verbod om stenen weg te nemen of om rotsen in stukken te houwen. Daardoor is de man over geschakeld op beelden in cortenstaal

*

11 km ten zuiden van Pajara is er een astronomisch uitzichtpunt. We rijden tot daar, het uitzichtpunt is er nog wel, het astronomische echter is verdwenen

zicht vanaf de voet van de uitzichtheuvel

ooit stond er info op deze borden, nu zijn ze allemaal leeg, niets, rien, nada,

op een van de plaatsen op de helling een beeld van geiten

uitzicht van boven

*

Vanuit Pajara is het 33 km rijden naar Betancuria, de eerste hoofdstad van het eiland. De baan gaat door de bergen, het Betancuria massief, ooit 3000 à 4000 m hoog, nu weg geërodeerd tot maximaal rond 800m. Het Betancuria massief is het oudste mssief van het eiland, al het vulkanische gesteente bovenaan is weg. Het gesteente dat overblijft heeft een rood-bruine kleur.

Betencuria ligt in het midden in het Betancuria bergmassief

Na een reeks haarspeldbochten en wegversmallingen komen we bij 2 uitzichtpunten.

bij het eerste uitzichtpunt zijn we op de gemeentegrens

uitzichten, de baan volgt de bochten in de helling

hier zijn weer andere planten te zien, sommige mooi groen

en een endemisch vogeltje

Vanop beide plaatsen hebben we een zicht op Vega de Rio Palmas en de Peñitas vallei, een groene vallei.

de bruine vlek was ooit het stuwmeer

terrassen vertellen ons dat het hier vroeger meer vruchtbaar was en er aan landbouw werd gedaan

heel groen, maar giftig

Onderweg komen we één dorpje tegen, het dorpje dat toegang geeft tot de vallei die we vanaf de uitzichtpunten zagen, Vega de Rio Palmas

het dorpje is, tenminste rond de kerk, mooi onderhouden

bij de kerk is er een zuil met kraantjes waar water kan getapt worden, een zeldzaamheid hier

de kerk

een mooi plafond in mudejar stijl

de klokketoren met 2 klokken

We komen aan in Betancuria, een klein stadje, ooit hoofdstad van Fuerteventura. Het werd gesticht door Jean de Béthencourt, hij en zijn manschappen waanden zich veilig in de bergen… tot later piraten langs de 2 zijden Betancuria aanvieen en het stadje plat brandden. Het heeft meer dan een eeuw geduurd voordat het weer helemaal opgebouwd was

en ook hier een beeld

een mooi en goed onderhouden stadje, trekt dus toeristen van het zuiden en van cruiseschepen

een vrouw, de Majorera geit, de Majorera hond, en ze maakt geitenkaas

Betancuria heeft een kerkje met een museum. De toegang is 2€.

werklui zijn hier bezig met de opbouw van tenten. Volgende week wordt hier carnaval gevierd…

Verder is er ook het archeologische museum van Fuerteventura.

het archeologische museum

oude vindplaats op Lobos, eerst eeuw v.C.

deze oerbewoners vingen purperslakken en zuiverden de purperen kleurstof. Die werd verhandeld aan Romeinen

werktuigen voor deze arbeid

resten van de slakken

Ook hier 2 Noria’s. Die dienden om water uit putten naar boven te brengen

een ezel of een dromedaris werd gebonden aan de houten boomstam. Het dier moest rondjes lopen. Hierdoor draaide een horizontaal wiel mee

het wiel had tanden, de voorloper van een tandwiel.

die tanden grepen in de tanden van een wiel dat vertikaal in de put was opgesteld

hierdoor werd er nog een groter wiel gedraaid. Aan dat groter wiel bevonden zich houten bakjes. Telkens ze in het water kwamen , schepten die bakjes water op. Wanneer een bakje met water boven kwam, kantelde het bakje (door de bocht die het wiel maakte) waardoor het water werd uitgegoten in een grotere houten bak

dat water werd gebruikt voor de landbouw. Ook nu nog, maar dank zij een elektrische pomp, worden gewassen geteeld

Betancuria is een dorpje dat op steile hellingen aan beide zijden van een rivier ligt

de rivier echter voert al lang geen druppel water meer

’s Middags eten we een lekkere geitenbout

Voorbij Betancuria komen we nog bij 2 uitzichtpunten.

bij het eerst uitzichtpunt staan 2 krijgers opgesteld. Zij zouden de koningen voor stellen van Fuerteventura noord en van Fuerteventura zuid, ten tijde van de inval van de Spanjaarden

de drakenboom draagt vruchten, de eerste maal dat we dat zien. Grote raven lusten die vruchten wel ….

bij het tweede uitzichtpunt, op iets minder dan 800m hoogte gelegen, is er een gebouw dat een museum, een restaurant en een bar bevatte. Echter weer niet onderhouden, het is een bouwval

een typische bloem hierboven

beneden ligt Betancuria

hierboven is het geodetische punt, een punt waarvan alle coördinaten gekend zijn

een systeem om dauw op te vangen dat ook in Afrika gebruikt wordt. Dauwdruppels blijven aan het net kleven, sijpelen naar beneden en komen in een goot terecht. Die is verbonden met een afvoerleiding (als ze tenminste niet afgeschakeld is) waarbij het water in een container wordt verzameld. Ook dit heeft misschien ooit nog gewerkt

*

De laatste dag maken we een wandeling van Buen Paso naar Vega de Rio Palmas, een zeer mooie wandeling. Buen Paso ligt slechts 5 km van Ajuy verwijderd

Op de velden in Buen Paso zijn er moderne windmolens te zien, bij wind halen zij water op uit de put

de wandeling is bewegwijzerd

we zullen vandaag op verschillende plekken water zien, ook al iets speciaals

na wat geklauter komen we straks bij de Ermita, een klein kerkje

de weg er naartoe

waar geen wegwijzers staan is de weg in wit-groen gemarkeerd

regelmatig zien we water in rotsbekkens

het pad loopt boven de Ermita, een rotstrap leidt naar beneden

we komen bij de stuwdam, goed onderhouden

langs deze zijde van de wandeling is het veel drukker. De weg van Vega de Rio Palmas naar de Ermita is minder moeilijk dan deze vanuit Buen Paso

echter in plaats van water na de stuwdam, is er alleen zand en planten. Het hele stuwmeer is op ongeveer 60 jaar helemaal verzand en het overblijvende water was veel te zout om nog te gebruiken

deze plantjes bevatten schijnbaar kristallen. In werkelijkheid zijn het cellen die en soort zout bevatten. Deze plantjes, helemaal niet endemisch en ze verdringen de lokale flora, werden in de 19^de eeuw gebrand waarbij er soda gevormd werd. Die soda werd gemengd met geitenvet waardoor er zeep gemaakt werd. Er was een handel in deze soda en de plantjes

zelfde plantjes

bij het einde van de wandeling, dichtbij Vega de Rio Palmas, lopen we precies in een oerwoud… water genoeg voor een weelderige plantengroei

hier zijn we in Vega de Rio Palmas. De meeste wandelaars vertrekken hier tot bij de Ermita.

Wij vertrekken van hier terug naar Buen Paso

Foto’s van de terugweg